تاریخ هنر در ایران
دسته بندي :
کالاهای دیجیتال »
رشته تاریخ (آموزش_و_پژوهش)
مروري بر گذشته تاريخ :
مطالبي كه در اين درس عنوان مي شود در مورد خط تصويري و خط ميخي و چگونگي پيدايش آن است . در تاريخ خوانده ايم كه زندگي انسان اوليه روستانشيني ، چادر نشيني و كوچ نشيني بوده تا اينكه در بين النهرين سومري ها تمدن سومري را تشكيل دادند. اولين كساني كه خط را اختراع كردند سومري ها بودند سپس گروه ديگر بنام ابجد كه از عربستان به دجله و فرات آمده و با سومري ها زندگي كرده سپس بر آنها پيروز شده تمدن بابلي ها را تشكيل مي دهند و در خط منحني به نتايجي مي رسند و بعد آشوري ها تغييري در خط ميخي بوجود مي آورند.
خط ميخي خط مفهوم نويسي است و آشوري ها يك سري تصاوير را بر خط منحني اضافه كردند . از طرفي به ايران مي آيند ايران قبلاً در جنوب فلات ايران قرار داشت و آريائيها كه در قسمت سيبري زندگي مي كردند . سيبري منطقه خوش آب و هواي بود. آريائيها به دليل سرد شدن ناگهاني آب و هوا به منطقة رود سند در هند و عده اي به مركزي ترين فلات ايران كه ايران كنوني است و به سه دسته تقسيم شدند پارسها در جنوب ـ پارتها در شمال يعني درياي مازندران و خراسان.
عده اي جنگجو شدند و كلاً دست به تشكيل حكومتهايي در فلات ايران شدند . اولين حكومتي كه گسترش پيدا كرد مادها بودند. مادها بعد از حكومت با آشوريها همسايه شدند و با آنها از نظر علوم و هنر تجاربي را كسب كردند و اولين حروف الفبا را اختراع كردند. بعد از‌آن پارسها قدرت را بدست گرفتند ( هخامنشي ، كورش ، داريوش ) و در تمام علوم دست به نوآوري و پيشرفت زدند. بعد از آن پارتها حكومت را بدست گرفتند كه يكي از آنها اشكانيان بودند كه در تمام زمينه ها بخصوص هنر معماري پيشرفت داشتند. گروهي در شبه جزيره عربستان بنام قبايل سامي از عربستان به روي نيل و درياي احمر رفته ودر آنجا حكومت كردند. سرزمين مصر كه بوسيله مصريان كه اقوام سامي بودند تشكيل شده و مهمترين كار آنها ايجاد خط تصويري يا همان هيرو (مقدس) گليف (حجاري) بودند، خطوط تصوير بر روي سنگ حك مي شد اين عامل باعث شد كه مصري ها پاپيروس ( از شيرة گياه بردي بدست مي آيد ) را كشف كنند و آن بصورت نواري هايي بود كه در كنار هم قرار داده مي شد و كاغذ درست مي شد و بعد از آن خط تصويري بر روي همين كاغذ نوشته شد. اين خط داراي 500 علامت بود ولي بعد از آن فينيقي ها علامات را كاهش دادند به 24 علامت و آنرا به سرزمين كرت در مديترانه رساندند و از اين طريق به يوناني ها منتقل كردند يوناني ها اولين كساني بودند كه حروف بي صدا و صدا دار را به خط تصويري مصريان اضافه كردند.
و بعد آنرا به رومي ها منتقل كردند و رومي ها به كشورهاي اروپايي سپس تمدن غرب نشان گرفته از تمدن شرق است.
تصوير صفحه اول مربوط به خط تصويري مصريان است كه از اهرام مصر بدست آمده .
اصولاً هر خط تصويري بيان كننده آداب و رسوم و سنتهاي قبيله اي و آنچه كه رايج و مرسوم بوده است . از اين نمودها بيشتر بر روي ظروف و آثار هنري استفاده مي كرده اند و گرنه در بيان مطالب خود حروفهاي روز مره و رايج بين خود داشته اند.
اصولاً هر طراحي شامل تركيب و انتخاب مي شود. انتخاب + تركيب = طرح
تصوير صفحه بعد ليوان سفالين مربوط به تپه سيلك در كاشان را نشان مي دهد كه محل تمدن مادها بوده ، آنچه در اين ليوان مطرح است اين است كه تمام شكلها به موقعيت سنتي از نظر آداب و رسوم مردم و موقعيت جغرافيايي و تاريخي از نظر پادشاهان ( مثل تخت جمشيد) بر ميگردد.
در قسمت بالا شكل يك اسب است . در هنرهاي بومي و منطقه اي تصاوير تكرار مي شود چنانچه در قاليبافي و سوزن دوزي نيز تكرار وجود دارد.
در قسمت بالا شكل درنا ديده مي شود ، درنا پرنده مقدس و كميابي است كه به هر كجا كوچ
مي كند گويند پرنده خوش يمني است . در قسمت دوم تصوير يك گرگ يا روباه را در حال دويدن مي بينيم و پلنگي را بدنبال خود مي كشد. دراين شكل ما جريان بقاي نسل را به عينه مي بينيم يعني در طول حيات زندگي هركس براي بقاي خود تلاش مي كند.
تصوير بعدي يك بز يا گوسفند شاخدار را نشان مي دهد. در بيان تصويري هر چيزي كه براي انسان مقدس و قابل توجه باشد در كشيدن آن اغراق مي كنند در اين تصوير شاخ ها بزرگ طراحي شده چون از آن ابزار جنگي و دسته هاي شمشير مي ساخته اند و از نظر حياتي براي آنها اهميت داشته است.
در وسط شاخ بز دايره اي ديده مي شود كه باستان شناسان گفته اند كه آنها خوشه هاي گندم و به عقيده عده اي امواج آب هستند ولي آنچه كه آن روز مردم قصد داشتند نمايش دهند چيزي حياتي بوده نظير خورشيد كه برايشان اهميت داشته .
تصوير بعدي اسبي است كه اغراق در بدن آن صورت گرفته و اشكال را خلاصه كرده اند.
تصوير دوم خوشه هاي گندم است و قسمت پائين از نظر باستان شناسان تصاوير خانه از زاويه بالا است و تصوير بعدي اشكالي است از درختان مقدس سرو
سرو خاصيت گند زدائي دارد و جلوگيري مي كند از آفات و بادهاي مسموم.
اسم كاشمر تجزيه مي شود به كاشت ، مُرخ ( سرو) يعني شهر سروها
و كتابهاي دست نويس را قبل از نوشتن ، كاغذها را در برگ جوشاندة درخت سرو فرو مي بردند تا موريانه ها آنرا آسيب ندهند و كافور نيز از يك نوع برگ درخت سرو درست مي شود.