بررسی رابطه بین ارزش سرمایه انسانی با بهره وری ، سودآوری و ارزش بازار در شرکتهای پذیرفته شده در بورس

جزئیات و دریافت

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه:127

فهرست مطالب:

چكيده: 1

مقدمه: 2

فصل اول: كليات تحقیق

1-1 مقدمه 4

2-2تاریخچه مطالعاتی. 5

3-1 بیان مساله 6

4-1 چارچوب نظری تحقیق. 7

5-1 اهمیت و ضرورت موضوع تحقیق. 9

6-1 اهداف تحقیق. 9

1-6-1 اهداف علمی. 9

2-6-1 اهداف کاربردی. 9

7-1 فرضیه های تحقیق. 9

8-1 حدود مطالعاتی. 10

9-1 واژه ها واصطلاحات.. 10

فصل دوم: مروری بر ادبيات تحقيق

1-2 مقدمه 13

2-2 سرمایه فکری. 14

1-2-2 انواع طبقه بندی از اجزاء سرمایه های فکری. 14

3-2 سرمایه های انسانی. 16

4-2 حسابداری منابع انسانی. 19

5-2 تاريخچه حسا‌بداري منابع انساني. 22

6-2 حسابداری منابع انسانی چیست؟ 24

1-6-2 آینده پیش روی حسابداری منابع انسانی. 24

2-6-2 استهلاک دارایی های انسانی. 24

7-2 هزینه های منابع انسانی. 25

8-2 اندازه گیری های غیر پولی منابع انسانی. 26

9-2 معیارهای اندازه گیری سرمایه انسانی. 31

10-2 گزارشگری منابع انسانی. 32

11-2 گزارش داراييهاي نامشهود 33

12-2 ارزش سرمایه انسانی. 34

13-2 سرمایه گذاری در سرمایه انسانی. 34

14-2 سرمایه انسانی و توانمندی انسانی. 37

15-2 سرمایه انسانی و رقابت پذیری سازمانی. 38

16-2 اهمیت اقتصادی و اجتماعی سرمایه انسانی. 41

17-2 عملکرد 42

18-2 بهره وری. 44

1-18-2 موانع بهبود بهره‌وری. 45

2-18-2 منافع و فواید بهره‌وری برای سیستم‌های دولتی و شرکتها را می‌توان به شرح ذیل برشمرد: 46

19-2 سودآوری. 46

20-2 ارزش بازار. 47

21-2 ضرورت سنجش و انعکاس داراییهای نامشهود از سوی حسابداران مدیریت.. 47

22-2 حسابداری و داراییهای نامشهود 49

23-2 بازار داراییهای نامشهود 50

24-2 پیشینه تحقیق. 51

1-24-2 پیشینة تحقیقات انجام شده در داخل کشور : 51

2-24-2 پیشینة تحقیقات انجام شده در خارج از کشور. 54

فصل سوم: روش‌ اجرای تحقیق

1-3 مقدمه 57

2-3 -روش تحقيق. 57

3-3-مدل تحلیلی تحقیق. 58

4-3 -متغیرها 59

1-4-3 متغیرهای مستقل. 59

2-4-3 متغیرهای وابسته: 60

5-3 جامعه آماري. 60

1-5-3 نمونه آماري. 61

6-3 چگونگي جمع آوري داده ها 61

7-3 متغيرهاي تحقيق و چگونگي اندازه گيري آنها 62

8-3 آمار توصيفي داده ها 62

9-3 چگونگي بررسي فرضيه ها 63

1-9-3 آزمون نرمال بودن داده ها 64

2-9-3 روش و مدل به کار گرفته شده در تخمين ضرايب مربوط به متغيرهاي تحقيق. 64

10-3 آزمون هاي آماري مورد نياز براي تخمين مدل ها 69

1-10-3 آزمون معني داري مدل رگرسيون. 69

2-10-3 آزمون هاي خودهمبستگي و ناهمساني واريانس.. 70

3-10-3 آزمون هم خطي بين متغيرهاي تحقيق. 72

1-3-11-3 ماتريس همبستگي (ضريب همبستگي پيرسون) 73

4-10-3 آزمون ايستايي (مانايي)متغيرهاي تحقيق. 73

5-10-3 آزمون وجود عرض از مبدأ در مدل ها 74

11-3 روش ترکيب و آرايش داده هاي تحقيق. 75

12-3 خلاصه اي از آزمون هاي آماري تحقيق. 75

13-3 خلاصه فصل. 76

فصل چهارم: تجزيه و تحليل داده‌ها

1-4 مقدمه‏ 78

2-4آمار توصیفی داده ها 79

3-4آزمون هم خطی بین متغیر های تحقیق. 84

4-4 آزمون ماتریس همبستگی بین متغیر ها 87

5-4 آزمون فرضیات تحقیق. 88

1-5-4 فرضیه اول. 88

2-5-4 فرضیه دوم 91

3-5-4 فرضیه سوم 95

6-4 خلاصه فصل. 98

فصل پنجم: نتيجه‌گيري و پيشنهادات

1-5 مقدمه 100

2-5 خلاصه موضوع تحقيق و روش تحقيق. 100

3-5 تحليل يافته هاي تحقيق و مطابقت با يافته هاي ديگران. 103

4-5 محدوديت هاي تحقيق. 104

5-5 پيشنهادات تحقيق. 104

1-5-5 پيشنهادات برخاسته از تحقيق. 104

2-5-5 پيشنهادات براي تحقيقات آتي تحقيق. 104

پیوست ها

منابع و ماخذ

منابع فارسي: 120

منابع لاتین: 123

چکیده لاتین. 127

فهرست جداول:

جدول 1-2: معیارهای اندازه گیری سرمایه انسانی. 31

جدول 1-3- متغيرهای وابسته و متغيرهاي مستقل و نحوه محاسبه آنها 62

جدول 2-3 – آزمون های آماری لازم جهت تحلیل مباحث مورد نظر تحقیق. 76

جدول 1-4 آماره های توصیفی. 79

جدول2-4 تست آزمون Kolmogorov-Smirnov. 83

جدول3-4آزمون هم خطی متغیرهای وابسته و مستقل. 85

جدول 4-4آزمون هم خطی متغیرهای مستقل. 86

جدول 5-4آزمون ماتریس همبستگی بین متغیرها 87

جدول 6-4 ضرايب مدل رگرسيون روش حداقل مربعات تابلویی به روش اثرات ثابت (PLS) برای فرضیه اول  88

جدول7-4آزمون معني‌داري كل مدل برای فرضیه اول. 88

جدول8-4 ضرايب مدل رگرسيون روش حداقل مربعات تابلویی به روش اثرات تصادفی (pLS) 89

جدول9-4آزمون معني‌داري كل مدل. 90

جدول 10-4 نتایج حاصل از مقایسه متغیرهای موثر بر بهره وری صنایع دانش بنیان با غیر دانش بنیان  90

جدول 11-4 ضرايب مدل رگرسيون روش حداقل مربعات تابلویی به روش اثرات ثابت (PLS) برای فرضیه دوم 91

جدول12-4 آزمون معني‌داري كل مدل برای فرضیه دوم 92

جدول 13-4 ضرايب مدل رگرسيون روش حداقل مربعات تابلویی به روش اثرات تصادفی (pLS) 93

جدول14-4 آزمون معني‌داري كل مدل. 93

جدول15-4 نتایج حاصل از مقایسه متغیرهای سود آوری صنایع دانش بنیان با غیر دانش بنیان. 94

جدول 16-4 ضرايب مدل رگرسيون روش حداقل مربعات تابلویی به روش اثرات ثابت (PLS) برای فرضیه سوم 95

جدول 17-4 آزمون معني‌داري كل مدل برای فرضیه سوم 95

جدول 18-4 ضرايب مدل رگرسيون روش حداقل مربعات تابلویی به روش اثرات تصادفی (pLS) 96

جدول19-4 آزمون معني‌داري كل مدل. 96

جدول20-4 نتایج حاصل از مقایسه ارزش بازار صنایع دانش بنیان با غیر دانش بنیان. 97

چکیده :

سرمایه انسانی یکی از مهمترین اجزای سرمایه های فکری در سازمان ها است. زیرا منبع اصلی خلاقیت است. اين تحقيق ، با بررسي رابطه بين ارزش سرمايه انسانی با برخی شاخص های عملکرد شرکت نظیر بهره وری، سودآوری و ارزش بازار ،به دنبال افزايش توانايي مديران ، صاحبان سهام و ساير ذينفعان سازماني ، در ارزيابي و پايش ارزش ايجاد شده ازخلال سرمايه انسانی براي سازمان، می باشد. براي انجام تحقيق هشت صنعت فعال در بورس در قلمرو زماني تحقيق (1388-1384)انتخاب شد. سپس نمونه اي متشکل از 60 شر کت از 8 صنعت با روش حذف سیستماتیک انتخاب گرديد. روش آماري مورد استفاده اجراي الگوي رگرسيون چندگانه با بهره گيري از روش حداقل مربعات تابلویی (به روش اثرات ثابت) بود. نتايج حاکي از تحقيق نشان مي دهد كهبین ارزش سرمایه انسانی با بهره وری و ارزش بازار شرکتها رابطه معني داري وجود دارد. اما رابطه ای بین ارزش سرمایه انسانی و سودآوری مشاهده نشد، به عبارت دیگر هرچند ارزش نیروی انسانی در شاخص عملکرد مالی (سودآوری)متبلور نیست، اما بازار برای این دارایی ها ارزش قایل است. این رابطه در سطح نیروی کار مستقیم و غیر مستقیم تولید و کارکنان اداری و فروش نیز مورد آزمون قرار گرفت. نتایج تحقیق حاصل از مقایسه بین صنایع دانش بنیان و سایر صنایع نیز نشان می دهد سرمایه انسانی شرکت به طور معنی داری در صنایع دانش بنیان تاثیر بیشتری بر عملکرد داشته است.

كليد واژه: سرمایه انسانی ، بهروری، سودآوری،‌ ارزش بازار ، داده های تابلویی

عصر صنعت و تنها تمرکز بر صنعت سپری شده است و هم اکنون دوره ی اقتصاد مبتنی بر دانش، یا به عبارتی تولید ثروت و ارزش افزوده از دانش آغاز و به سرعت مراحل رشد و توسعه ی خود را سپری می کند. پیداست که در دوران کنونی نمی توان و نباید معیارهای فکری ، ارزشی و نگرشی عصر صنعت را به کار ببریم ، زیرا دوره ی کنونی ، پژوهش ، اندیشه و تصور نوینی را می طلبد . سازمان های امروزی ، از هر نوعی که باشد ، باید به تجدید ساختار و فرآیند ، تنظیم روابط و استفاده ی بهینه از منابع انسانی خود- که بهتر است آن را سرمایه انسانی بنامیم- بپردازند (قریشی ،1384،99)[1].

در اقتصاد نوین دارایی های مجازی و ناپیدا همراه با دارایی های واقعی و آشکار ارزش یک سازمان را مشخص می کنند. اکثر سازمان ها می توانند اطلاعات دقیقی درباره ی دارایی های مملوس خود مانند زمین، ساختمان، ماشین آلات و تجهیزات ارائه دهند ولی معمولا هیچ گونه مدرک ثبت شده ای از دارایی های نامملوس خود نظیر مارک، سرمایه انسانی ، حق انحصاری ، مخارج برای پژوهش و توسعه و منابع انسانی که ارزش روزافزونی را برای سازمان ایجاد می کنند، در دست ندارند. جاسرتیا[2]،(2000) کمبود اطلاعات درباره ی این که ارزش اقتصادی دارایی انسانی یک سازمان چقدر است و چه رابطه ای با عملکرد سازمان ها دارد از نقاط ضعف سیستم های فعلی حسابداری به شمار می رود.

صورتهای مالی سنتی، در شرایط فعلی توانایی انعکاس دارایی هایی را که در طول زمان ایجاد ثروت می کنند از دست داده اند. پیش از این، دارایی ها و بدهی هایی که در صورت های مالی نشان داده می شد، مشخص بودند ولی در حال حاضر با انتقال به دوره ی اقتصاد دانش محور ، طبقه بندی متفاوتی در دارایی ها ی سازمان به وجود آمده است(جانسون و سایرین، 1998 ،14) [3].

2-2تاریخچه مطالعاتی

پیشینة تحقیقات انجام شده در داخل کشور :

شهریاری[4](1374)،به بررسی تاثیر اطلاعات حسابداری منابع انسانی بر رفتار استفاده کنندگان اطلاعات حسابداری در ایران پرداخته است.نتایج تحقیق نشان می دهد که ارائه اطلاعات حسابداری منابع انسانی در یادداشتهای همراه صورتهای مالی و گزارشات حسابداری مدیریت بر رفتار استفاده کنندگان تاثیر معنی داری دارد و این اطلاعات بیشترین تاثیر را بر رفتار مدیران، سرمایه گذاران، کارکنان،تحلیل گران، اعتبار دهندگان دارد.

خانی[5](1376)،به بررسی تاثير ارائه اطلاعات حسابداري منابع انساني در عملكرد مديريت و از ديدگاه مديران با سابقه سازمانهاي دولتي در ايران پرداخته است. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه ارائه اطلاعات حسابداري منابع انساني بر پنج مرحله عمل كنترل و برنامه‌ريزي مديريت يعني مرحله شناسائي و تعريف مسائل، مرحله تحقيق براي راه‌حل‌هاي مختلف ، مرحله ارزيابي راه‌حل‌هاي مختلف ، مرحله انتخاب از ميان راه‌حل‌هاي ارزيابي شده و مرحله گزارش برمبناي اقدامات انجام‌شده و نتايج حاصله در ارتباط با اهداف ، تاثير معني‌داري (از نظر آماري) دارد و نيز از حسابداري منابع انساني مي‌توان براي ارزيابي بهتر سطوح مختلف مديريت و نيروهاي زير نظر آنها استفاده كرد و براي كاربرد عملي حسابداري منابع انساني توسط مديران پيشنهاد شده است تا آنها را از طريق كتب درسي، مجلات و ... آگاه و آشناكرد و سيستم اطلاع‌رساني مديريت سازمانهاي را طوري طراحي نمود تا سيستم اطلاع‌رساني حسابداري منابع انساني را دربرگيرد. و براي اين امر از متدها و روشهاي اندازه‌گيري مناسب مي‌بايستي استفاده كرد. بنظر مديران مذكور حسابداري منابع انساني را بايستي از طريق صورتهاي مالي نيز افشاء كرد و بر روي توسعه و پيشرفت كشورها از طريق تاثير بر سيستم اطلاع‌رساني مديريت و ساير شاخص‌هاي توسعه تاثير عمده دارد.

پیشینة تحقیقات انجام شده در خارج از کشور

چنگ و هسيو[6]( ١٩٩٧)، در تحقیقی به بررسی رابطه على سرمايه انسا نى و رشد اقتصادى پرداخته اند، نتيجه مطالعه آنها نشان مى دهد که در ژاپن سرمايه انسانى عامل رشد اقتصادى است و همچنين رشد اقتصادى عامل رشد سرمايه انسانى بوده است يا به عبارت ديگر يک رابطه دو سويه بين اين دو متغير در ژاپن وجود دارد و سرمايه انسانى و رشد اقتصادى همديگر را تقويت مى کنند بايد گفت که در اين مطالعه از شاخص نسبى تعداد فارغ التحصيلان دانشگاهها به نيروى کار استفاده شده است.

ژاکوب و دیگران[7] (1998)، اثر سرمایه انسانی و تحقیق و توسعه را بر بهره وری بررسی نمودند. آنها تغییرات فناوری را در کشور هلند بررسی کردند. در این پژوهش بهره وری کل عوامل تولید توسط سرمایه انسانی ، انباشت R&D و اثر سرریز R&D توضیح داده شده است. بر اساس نتایج به دست آمده ، آنها دریافتند که اولا سرمایه انسانی به تنهایی نمی تواند رشد بهره وری کل عوامل تولید را توجیه نماید و ثانیا R&D و اثر سرریز آن دارای اهمیت بیشتری است. کشش بهره وری کل عوامل تولید نسبت به R&D برابر با 35/0 و در مورد اثر سرریز R&D داخلی 14/0 و برای اثر سرریز R&D خارجی 03/0 برآورد شده است. افزون بر این ، نتایج به دست آمده نشان می دهد که سرمایه انسانی در فرآیند جذب و انتشار فناوری نقش مهمی دارد ، ولی نوآوری بیش از سرمایه انسانی می تواند در رشد اقتصادی نقش داشته باشد.

3-1 بیان مساله

سرمایه انسانی یکی از مهمترین اجزای سرمایه های فکری در سازمان ها است. زیرا منبع اصلی خلاقیت است. این نوع دارایی ها دانشی ضمنی در افراد سازمان است که یکی از عوامل حیاتی تاثیر گذار بر عملکرد هر سازمانی است(کریمی،1388،99)[8].

شاید منابع انسانی ضروری ترین و حیاتی ترین منبع فرآیند های سازمان باشد زیرا ایده های کارمندان است که به منابع مالی و فیزیکی شرکت به منظور خلق درآمدهای مالی (بازده های مالی) که موجب بقای شرکت می شود تاثیر می گذارند.منابع انسانی بر خلاف منابع فیزیکی و مالی در زمینه ی اقتصاد جهانی بی نظیر و کم یاب هستند. همچنین آنها یک منبع بی نظیر و منحصر به فرد از مزیت رقابتی را فراهم می کنند(دنا چارلز والکر،2001،205) [9].

علی رغم اهمیت سرمایه انسانی از نظر تئوری ، تحقیقات تجربی اندکی در زمینه اهمیت سرمایه انسانی وجود دارد.این تحقیق بر مبنای پایگاه دانش در صنعت رابطه ی سرمایه انسانی با بهره وری ، سودآوری و ارزیابی بازار شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را مورد بررسی قرار می دهد. یعنی ما در این تحقیق از دو دسته صنعت استفاده می کنیم یکی صنایعی که دانش بنیان هستند و دومی صنایعی که دانش بنیان نیستند. موضوع اصلی در این تحقیق این است که آیا افزایش ارزش سرمایه انسانی شرکت باعث افزایش عملکرد شرکت می گردد.

بنابراین ، موضوع اصلی خلق متغیری است که ارزش سرمایه ی انسانی را اندازه گیری می کند . چندین روش احتمالی برای اندازه گیری ارزش سرمایه انسانی وجود دارد . یکی از روشهای برآورد ارزش سرمایه انسانی شرکت محاسبه میانگین مزایای پایان خدمت هر یک از کارکنان شرکت می باشد(دنا چارلز والکر،2001،205) [10].

دومین روش هم محاسبه میانگین هزینه حقوق و دستمزد کارکنان به تفکیک کارکنان بخش های تولیدی مستقیم،غیرمستقیم و اداری و فروش شرکت می باشد. بنابراین سوال تحقیق این است که چه رابطه ای بین ارزش سرمایه انسانی و بهره وری و سودآوری و ارزیابی سهام وجود دارد؟

4-1 چارچوب نظری تحقیق

پيشرفت سريع فناوري اطلاعات و ظهور شبكه‌ي جهان گستر وب،‌ طي ده سال گذشته تحولي در تمام جنبه هاي زندگي و فعاليت بشر ايجاد كرده است. اين نوآوري‌ها موجب گرديده است تا دسترسي فوري به منابع نامحدود دانش و اطلاعات فراهم شود. استفاده از فناوري اطلاعات نه تنها سبب كنترل مسووليت ها مي‌شود،‌بلكه سرعت انجام كارها و كارايي را با صرف مخارج كم تر بالا مي‌برد. امروز،‌همه مي دانند كه اينترنت و شبكه‌ي جهان گستر وب پيام آور ظهور دوره‌ي جديدي به نام « عصر دانش» و وداع با عصر صنعتي است. در عصر صنعتي كه در دهه‌ي 1890 آغاز گرديد بر توليد و توزيع انبوه تاكيد مي‌شد. اما در عصر دانش،‌آنچه كه موجب موفقيت تجارت و صنعت مي‌شود،‌ دانش بشر است. اين دارايي نامشهود به عنوان سرمايه‌ي انسانی،‌ حوزهِ حياتي ايجاد منفعت است. در عصر اطلاعات يا به طور دقيق‌تر در عصر دانش،‌ سرمايه‌انسانی موضوعي با اهميت است (رضایی ،1388،256)[11]. از طرف دیگر هدف اصلی گزارشگري مالی، بیان تأثیرات اقتصادي رویدادها و عملیات مالی بر وضعیت و عملکرد واحد تجاري براي کمک به استفاده کنندگان بالفعل و بالقوه براي اتخاذ تصمیمات مالی در ارتباط با واحد تجاري است. بنابراین، تصمیم گیري نقش محوري در تئوري حسابداري داشته است. بنابراین در این تحقیق رابطه سرمایه انسانی با شاخصهای خلق ارزش از جمله بهره وری ، سودآوری و ارزش بازار را مورد بررسی قرار می دهیم.

و...