چکیده:
مقدمه: اضافه وزن وچاقی یکی از مشکلات مربوط به سلامتی است که شیوع آن درکشورهای توسعه یافته ودرحال توسعه رو به افزایش است وبه صورت یک معضل بهداشتی درآمده است. چاقی در دوران کودکی و نوجوانی به ویژه طی دهه دوم زندگی به عنوان یک پیش بینی کننده قوی چاقی بزرگسالی مطرح است.
هدف: هدف از مطالعه حاضرتعیین عوامل پیش بینی کننده اضافه وزن وچاقی درکودکان بدو ورود به دبستانهای شهر رشت سال1391می باشد
مواد و روشها: این پژوهش از نوع توصیفی –مقطعی است که بر روی 426 کودک سن 7-6 ساله انجام گردیده است که جهت ورود به مدارس ابتدایی شهر رشت در سال 1391 در طرح ملی سنجش سلامت کودکان بدو ورود به مدرسه به پایگاههای سنجش سلامت مراجعه کردند و به روش طبقه بندی واز دوناحیه شهر رشت انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها٬ پرسشنامه محقق ساز جهت بررسی عوامل پیش بینی کننده اضافه وزن وچاقی و مشخصات دموگرافیک واحدهای مورد پژوهش و همچنین ترازو و متر جهت اندازه گیری شاخص توده بدنی می باشد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS=17 و با کمک آزمون تی مستقل و آنالیز واریانس و آزمون ضریب همبستگی پیرسون تجزیه و تحلیل شد.
یافته ها: نتایج نشان داد که 6/8 درصد کودکان پسر و 14 درصد کودکان دختر دارای اضافه وزن و 19 درصد کودکان پسر و 3/15 درصد کودکان دختر چاق می باشند.اضافه وزن و چاقی کودک با سابقه چاقی خانوادگی(001/0 P< )، نمایه توده بدنی مادر(025/0 P< )، میزان مصرف غذا در مقایسه با افراد همسن (001/0 P< ) و میزان ساعات فعالیت بدنی کودک (023/0 P< )ارتباط داشت.
نتیجه گیری: چهار متغییر سابقه چاقی خانوادگی، نمایه توده بدنی مادر، نظر والدین در مورد خوردن کودک در مقایسه با همسالان وساعات فعالیت بدنی کودک بعنوان پیش بینی کننده های اضافه وزن وچاقی کودکان بدو ورود به مدرسه شناخته شدند.
کلید واژه ها: اضافه وزن ،چاقی،عوامل پیش بینی کننده ،کودکان
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده پژوهش ……………………………………….......………….…..……………. 1
فصل اول:کلیات
1-1 مقدمه(زمینه پژوهش) …………………………….………………………………. 3
2-1 اهداف پژوهش …………………………………………….…………………….. 13
3-1 سوالات پژوهش ………………………………………………………………… 14
4-1 فرضیه های پژوهش ……………………………………………………………. 14
5-1 تعاریف واژه ها ………………………………………………………………… 15
6-1 محدودیت های پژوهش ………………………….……………………………….. 15
فصل دوم:زمینه و پیشینه پژوهش
1-2 چهارچوب پژوهش …………………………….………………………………… 17
2-2 مروری بر مطالعات انجام شده …………………….…………………………….. 60
فصل سوم:روش اجرا
1-3 نوع پژوهش …………………………….……………………………………… 83
2-3 جامعه پژوهش ………………………….……………………………………… 83
3-3 نمونه پژوهش …………………………….……………………………………. 83
4-3 مشخصات واحدهای مورد پژوهش …………….…………………………………. 83
5-3 روش نمونه گیری …………………………….………………………………… 84
6-3 محیط پژوهش ………………………………………………………………….. 86
7-3 ابزارگردآوری اطلاعات …………………………….….…….…………………….. 86
8-3 تعیین اعتبار و اعتماد علمی ابزار ……………………………….....…….…………. 89
9-3 روش تجزیه وتحلیل ………………………………………….…..………………. 90
10-3 ملاحظات اخلاقی ……………………………………..……..……..…………….. 93
فصل چهارم:نتایج تحقیق
1-4 یافته های پژوهش ………………………………..………….…………………… 95
2-4 جداول و نمودارها ………………………………………...…..…………………. 100
فصل پنجم: بحث و بررسی یافته ها
1-5 بحث وتفسیر نتایج پژوهش ………………………….………….……………….. 145
2-5 نتیجه گیری نهایی ………………………………………………….…………… 168
3-5 کاربرد یافته ها …………………………………………………….……………. 171
4-5 پیشنهادات برای پژوهش های بعدی …………………………………….………… 171
منابع و ماخذ
فهرست منابع ……………………………………………………….…….…………. 172
پیوست ها ……………………………………………………….…….…………… 179
چکیده انگلیسی …………………………………………………….….……………. 184
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول شماره (1):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر حسب جنس ........................................................................................................................ 100
جدول شماره (2):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان براساس وزن هنگام تولد ................................................................................................................. 101
جدول شماره (3):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر حسب تغذیه دوران شیرخوارگی ......................................................................................................................... 102
جدول شماره(4):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس سن شروع غذای کمکی ....................................................................................................................................... 103
جدول شماره(5):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس رتبه تولد ............................................................................................................................................................ 104
جدول شماره (6):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس تعداد فرزندان خانواده ............................................................................................................................ 105
جدول شماره (7):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس زندگی با پدر و مادر ...................................................................................................................................... 106
جدول شماره(8):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس سابقه بیماری مادر در دوران بارداری .................................................................................................. 107
جدول شماره (9):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس میزان BMI مادر ................................................................................................................................................... 108
جدول شماره (10):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس میزان BMI پدر ........................................................................................................................................... 109
جدول شماره (11):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس میزان تحصیلات مادر ................................................................................................................................ 110
جدول شماره (12):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس میزان تحصیلات پدر .................................................................................................................................. 111
جدول شماره (13):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس شغل مادر ............................................................................................................................................................. 112
جدول شماره (14):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس شغل پدر ............................................................................................................................................................ 113
جدول شماره (15):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس شاغل بودن والدین ................................................................................................................................... 114
جدول شماره (16):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس سابقه چاقی خانوادگی .............................................................................................................................. 115
جدول شماره (17):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس متوسط درآمد خانواده ................................................................................................................................ 116
جدول شماره (18):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس تعداد وعده های غذایی ............................................................................................................................. 117
جدول شماره (19):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس رفتن به رستوران ......................................................................................................................................... 118
جدول شماره (20):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس تعداد دفعات رفتن به رستوران در هفته .............................................................................................. 119
جدول شماره (21):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس خوردن غذا فقط در هنگام گرسنگی ................................................................................................................. 120
جدول شماره (22):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس خوردن غذای آماده ........................................................................................................................................ 121
جدول شماره (23):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس خوردن میان وعده ...................................................................................................................................... 122
جدول شماره (24):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس مصرف نوع میان وعده ............................................................................................................................... 123
جدول شماره (25):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس دفعات مصرف تنقلات .............................................................................................................................. 124
جدول شماره (26):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس مصرف غذاهای پرچرب .............................................................................................................................. 125
جدول شماره (27):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس مصرف صبحانه .......................................................................................................................................... 126
جدول شماره (28):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس دفعات مصرف صبحانه ............................................................................................................................. 127
جدول شماره (29):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان براساس نظر والدین در مورد خوردن کودک در مقایسه با همسالان ......................................................................... 128
جدول شماره (30):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس ساعات فعالیت بدنی در هفته .................................................................................................................... 129
جدول شماره (31):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان براساس عضویت در باشگاه ورزشی ........................................................................................................................ 130
جدول شماره (32):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس ساعات ورزش در باشگاه در هفته ......................................................................................................... 131
جدول شماره (33):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان براساس رفتن به مهدکودک یا پیش دبستانی .......................................................................................................... 132
جدول شماره (34):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان براساس ورزش کردن در مهدکودک یا پیش دبستانی ......................................................................................... 133
جدول شماره (35):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس دفعات ورزش در مهدکودک یا پیش دبستانی در هفته ....................................................................... 134
جدول شماره (36):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان براساس شدت ورزش یا بازی .............................................................................................................................. 135
جدول شماره (37):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس ساعت به خواب رفتن در شب ........................................................................................................................ 136
جدول شماره (38):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان براساس بیدار شدن در طول شب .................................................................................................................................... 137
جدول شماره (39):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس دفعات بیدار شدن از خواب در طول شب ............................................................................................... 138
جدول شماره (40):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس ساعات خواب کودک در شبانه روز ....................................................................................................... 139
جدول شماره (41):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس ساعات تماشای تلویزیون ........................................................................................................................... 140
جدول شماره (42):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس ساعات بازیهای کامپیوتری ...................................................................................................................... 141
جدول شماره (43):ضرایب رگرسیونی پیش بینی کننده های اضافه وزن وچاقی کودکان بر اساس مدل لجستیک رگرسیون ................................................................................................ 143
زمینه پژوهش:
انسان محور توسعه است وسلامت انسان رمز توسعه محسوب می شود. همه ما میخواهیم سلامت باشیم اما بسیاری از ما نمیدانیم که سلامتی چیست و چگونه بدست می آید. انسانها تعاریف متفاوتی از سلامتی دارند، بعضی آن را به صورت منفی یعنی "نداشتن بیماری" و بعضی به صورت مثبت یعنی" بالاترین حد خوب بودن" تعریف می کنند تا جایی که دو نفر انسان سالم ممکن است درک متفاوتی از سلامتی خود داشته باشند. تعاریفی که انسانها از سلامتی دارند بر عملکرد آنها برای تامین ، حفظ وارتقاء سلامتی تاثیرمی گذارد(1).
عمومأ عوامل تعیین کننده سلامتی به سه دسته تقسیم می شوند که شامل ژنتیک ، محیط و سبک زندگی می باشند.این سه عامل تشکیل سه ضلعی را می دهند که دائما در حال تعاملند. اگر چه وضعیت سلامت فرد به صورت اولیه تحت تاثیر عوامل ژنتیکی قرار می گیرد اما دیده شده است که فاکتورهای محیط و سبک زندگی به طور قوی بر سلامت شخص اثر می گذارند ، به طوری که متخصصان بهداشتی امروزه سبک زندگی را یکی از مهمترین فاکتورهای موثر بر سلامتی می دانند(2).
یکی از مشکلات مربوط به سلامتی که ارتباط تنگاتنگی با شیوه زندگی دارد معضل چاقی در جامعه امروز می باشد امروزه افزایش وزن وچاقی روی سلامت بسیاری از افراد در جوامع مختلف تاثیر سوء گذاشته است. برخلاف گذشته كه تصور مي شد افراد چاق،افراد سالم وقوي هستند. امروزه ثابت شده است كه اين افراد نه تنها قوي نيستند بلكه بيشتر بيمار شده و عمر كوتاه تري دارند (4).