فایل تغییر حسابرس از دیدگاه حاکمیت شرکتی در بورس اوراق بهادار تهران

جزئیات و دریافت

فهرست مطالب

صفحه

چکیده

فصل اول: کلیات پژوهش

1

1-1) مقدمه

3

1-2) بيان مسئله و علل برگزیدن موضوع پژوهش

3

1-2-1) ساختار هیات مدیره

4

1-2-1-1) حضور مديران غير موظف در هيات مديره

5

1-2-1-2)اندازه هئیت مدیره

5

1-2-1-3) تفکیک وظایف مدیر عامل از رئیس و نایب رئیس هیات مدیره

5

1-2-2) ساختار مالکیت

5

1-2-2-1) سهام مدیریتی

6

1-2-2-2) مالکان عمده

6

1-2-2-3) تعداد سهامداران

6

1-2-3) حاکمیت شرکتی و فرایند حسابرسی

6

1-2-4) تعویض موسسات حسابرسی و دلایل آن

7

1-2-5) حاکمیت شرکتی و تغییر حسابرسان

8

1-3) اهميت و ضرورت پژوهش

9

1-4) هدف پژوهش

10

1-4-1) اهداف کاربردی

11

1-5) سئوالات تحقيق

11

1-6) تبیین فرضیه‌های پژوهش

11

1-7) متغیرها پژوهش

13

1-8) جنبه نوآوري پژوهش

13

1-9) روش تحقيق

13

1-10) قلمرو تحقيق(موضوعي،مكاني،زماني)

13

1-10-1) قلمرو موضوعی

13

1-10-2) قلمرو مکانی

13

1-10-3) قلمرو زمانی

13

1-11) روش هاي گردآوري و تجزیه و تحلیل اطلاعات

14

1-12) تعریف عملیاتی متغیرها

14

1-13) ساختار پژوهش

15

فصل دوم: ادبیات و پیشینه پژوهش

2-1) بخش اول: تغییر حسابرس-عوامل و آثار

17

2-1-1) مقدمه:

17

2-1-2) تقاضا برای خدمات حسابرسی

16

2-1-3) انتخاب حسابرس

16

2-1-4) تغییر حسابرس

17

2-1-5) هزینه های تغییر در حسابرس

17

2-1-6) دلایل تغییر حسابرس

18

2-1-6-1) کاهش هزینه حسابرسی یا کاهش حق الزحمه حسابرسی

18

2-1-6-2)ضعف کنترلهای داخلی

18

2-1-6-3)برقرار نبودن فرض تداوم فعالیت

19

2-1-6-4) ارائه مجدد صورتهای مالی

19

2-1-6-5)عدم توافق در مورد اصول حسابداری

19

2-1-6-6) اتکا نکردن به مدیریت

19

2-1-6-7)اظهارنظر مشروط

19

2-1-6-8)افزایش دامنه حسابرسی

20

2-1-6-9) تغییرات مدیریت

20

2-1-6-10) اقدامات غیر قانونی

20

2-1-6-11)محدودیت منابع

20

2-1-6-12) ورشکستگی

20

2-1-6-2) ادغام

   21    

1-13-6-1-2) ادغام صاحبکاران: 

21

2-13-6-1-2) ادغام موسسه های حسابرسی

21

14-6-1-2) رشد شرکت

21

7-1-2) تاثیر تغییر حسابرس بر عملکرد شرکت

21

8-1-2) الزامات افشاء در خصوص تغییر حسابرسان مستقل

22

1-8-1-2) گروه آغاز کننده تغییر حسابرس

22

2-8-1-2) نبود توافق یا اختلاف نظر بین صاحبکار و حسابرس

23

3-8-1-2) رویدادهای قابل گزارش

23

9-1-2) انواع تغییر حسابرس بر اساس شیوه تغییر

23

1-9-1-2) تغيير اجباري حسابرس

23

2-9-1-2) تغيير اختياري حسابرس و عوامل موثر بر آن

25

1-2-9-1-2) عوامل مرتبط با واحد مورد رسيدگي:

26

10-1-2) دوره تصدی حسابرس و عوامل موثر

27

1-10-1-2) دوره تصدي حسابرس و كيفيت حسابرسي

28

2-10-1-2) دوره تصدي حسابرس و استقلال وي

29

3-10-1-2) دوره تصدي حسابرس و هزينه هاي حسابرسي

29

2-2) بخش دوم: حاکمیت شرکتی و ارزش آفرینی

30

1-2-2) تعاریف حاکمیت شرکتی

30

2-2-2) انواع سیستمهای حاکمیت شرکتی

32

1-2-2-2) حاكميت شركتي درون سازماني (رابطه اي )

32

 1-1-2-2-2) مکانیزمهای درون‌سازمانی (محاطی)

33

2-2-2-2) حاكميت شركتي برون سازماني (محيطي)

33

1-2-2-2-2) مکانیزمهای برون‌سازمانی (محیطی)

33

3-2-2-2) سيستم درون سازماني در مقابل سيستم  برون سازماني

34

3-2-2) تئوري هاي حاكميت شركتي

34

1-3-2-2) تئوری هزینه معاملات

34

2-3-2-2) تئوري نمايندگي

34

3-3-2-2) تئوري ذينفعان

35

4-3-2-2) تئوري ذينفعان در برابر تئوري نمايندگی

35

1-4-2-2) مدل مالی

36

2-4-2-2) مدل مباشرتی

36

3-4-2-2) مدل تئوری ذینفع

36

4-4-2-2) مدل سیاسی

37

5-2-2) اصول حاکمیت شرکتی

37

1-5-2-2) اصول حاکمیت شرکتی بر اساس دستورالعمل سازمان بورس

39

1-1-5-2-2) ساختار هیات مدیره

41

2-1-5-2-2) کمیته هاي هیات مدیره

42

3-1-5-2-2) تعداد اعضاي هیات مدیره و گزینش آنها

42

4-1-5-2-2) استقلال مدیر

43

5-1-5-2-2) دبیر هیات مدیره

43

6-1-5-2-2) اعضاي مشترك هیات مدیره

43

7-1-5-2-2) تعهد مالکیت سهام

43

8-1-5-2-2) بازنشستگی از هیات مدیره/ سقف دوره هاي عضویت در هیات مدیره

43

9-1-5-2-2) حضور در جلسات

43

6-2-2) الگوهای حاکمیت شرکتی

44

1-6-2-2) الگوی مبتنی بر بازار

44

2-6-2-2) الگوی مالکیت شرکتی مبتنی بر روابط

44

3-6-2-2) الگوی حاکمیت شرکتی در حال گذار

45

4-6-2-2) الگوی نو ظهور

45

7-2-2) مکانیزم حاكميت شركتی

46

8-2-2) ساختارهای مالکیتی حاکمیت شرکتی

48

1-8-2-2) سرمایه‌گذاران نهادی

48

2-8-2-2) سرمایه‌گذاران عمده

49

1-2-8-2-2) سرمایه‌گذاران عمده در نگاه نظام حاکمیت شرکتی در بورس اوراق بهادار تهران

49

3-8-2-2) مالکیت هیات‌مدیره

50

4-8-2-2)  دولتی و خصوصی

51

5-8-2-2) سهام شناور آزاد

51

9-2-2) ساختار های مدیریتی حاکمیت شرکتی

53

1-9-2-2) تفکیک دقیق وظایف مدیریت اجرائی از مدیریت غیر اجرائی

53

2-9-2-2) حقوق و مزایای مدیران

54

3-9-2-2) تفکیک یا عدم تفکیک سمت مدیر عامل وریاست هیات‌مدیره

54

4-9-2-2) اندازه هیات‌مدیره

55

10-2-2) حاکمیت شرکتی و شفافیت در اطلاعات حسابداری

55

1-10-2-2) اطلاعات حسابداري مالی

56

2-10-2-2) تأثیر اطلاعات حسابداري مالی بر نتایج اقتصادي

57

3-10-2-2) استفاده مستقیم از اطلاعات حسابداري در مکانیزم حاکمیت شرکت

60

11-2-2) حاکمیت شرکتی، نقدشوندگی و ارزش آفرینی

60

12-2-2) حاکمیت شرکتی، اطمینان بخشی و ارزش آفرینی

62

3-2) بخش سوم: تغییر حسابرس، دوره تصدی و رفتارهای مدیران

63

1-3-2) مقدمه

63

2-3-2) دوره تصدي حسابرس و محافظه كاري

64.

3-3-2) کیفیت حسابرسی، دوره تصدی حسابرس و ویژگی های کیفی سود

64

4-3-2) دوره تصدی حسابرس و محافظه کاری سود

66

5-3-2) دوره تصدی حسابرس و مربوط بودن سود

66

6-3-2) دوره تصدی حسابرس و قابلیت اتکای سود

66

7-3-2) سطوح تصدی و دیدگاه های متفاوت

66

8-3-2) اثر متقابل دوره تصدی بر محافظه کاری و مدیریت سود

68

4-2) بخش چهارم: پیشینه پژوهش

70

1-4-2) پژوهش های داخلی

70

2-4-2) پژوهش های داخلی

73

فصل سوم: روش شناسی تحقیق

1-3) مقدمه

76

2-3) اهداف تحقيق

76

1-2-3) هدف كاربردي

76

3-3) سؤالات تحقیق

77

4-3) فرضیه های تحقیق

77

5-3) متغیرها و مدلهای تحقیق

78

1-5-3) متغیرهای پژوهش

78

2-5-3) مدلهای پژوهش

79

6-3) روش تحقیق

80

7-3) قلمرو تحقیق

80

1-7-3) قلمرو مکانی

80

2-7-3) قلمرو زمانی

80

3-7-3) قلمرو موضوعی

80

8-3) جامعه آماري، روش نمونه‏گيري و حجم نمونه

80

1-8-3) شرکتهای نمونه

81

9-3) روش جمع آوری اطلاعات

82

10-3) متغیرهای پژوهش و تعریف عملیاتی آنها

82

1-10-3)تعوض حسابرس

82

2-10-3) سایر متغیرهای پژوهش

82

11-3) تجزیه و تحلیل داده ها و فرضیات

83

3-11-1) آزمون نرمال بودن متغیرها-آزمون کولموگروف – اسمیرنف

84

3-11-2) تجزیه و تحلیل رگرسیون

84

3-11-3) تحلیل همبستگی-همبستگی پیرسون

85

3-11-4) آزمون خود همبستگي جملات خطا(دوربین-واتسن)

86

12-3) نحوه آزمون فرضیه های تحقیق

87

3-12-1) آزمون فرضيه اول:

87

3-12-2) آزمون فرضيه دوم:

87

3-12-3) آزمون فرضيه سوم:

88

3-13) خلاصه فصل

88

 فصل چهارم:تجزیه و تحلیل داده ها                                                                                                                 

4-1) مقدمه

90

4-2) آمار توصیفی                                                                                             90

4-3) همبستگی متغیرهای تحقیق                                                                           93

4-4) آمار استنباطی                                                                                   93

4-5)آزمون فرضیات                                                                                                93

4-5-1) فرضیه اصلی                                                                                     93

4-6) خلاصه فصل                                                                            96

فصل پنجم:بحث و نتیجه گیری                                                                                                                       

5-1) مقدمه                                                                                                     99

5-2) خلاصه تحقیق                                                         99

5-2-1) خلاصه بیان مساله                                                                    99

5-2-1) خلاصه کل تحقیق                                                                            100

5-2- 1-1) خلاصه روش تحقیق                                                               100 

5-3) تحلیل فرضیات                                                                                              100

5-3-1) تحلیل فرضیه اول                                                                             100

5-3-2) تحلیل فرضیه دوم                                                                                   101

5-3-3) تحلیل فرضیه سوم                                                                                       102

5-4) نتیجه گیری کلی                                                                                       102

5-5) مقایسه نتایج تحقیق با سایر تحقیقات                                                                     103

5-5-1) تحقیقاتی که نتایج مشابه با نتایج تحقیق کسب کرده اند                                103

5-5-2) تحقیقاتی که نتایج مغایر با نتایج تحقیق کسب کرده اند               103

5-6) پیشنهادات تحقیق                                                                                    104

5-6-1) پیشنهادات کاربردی                                                                              104

5-6-2) پیشنهادات برای تحقیقات آتی                                                                  105

5-7) محدودیت تحقیق                                                                                      105

 منابع فارسی                                                                                               113

منابع غیر فارسی                                                                              115

چکیده انگلیسی                                                                                         116

فهرست جداول

عناوین ----------------------------------------------------------------------------------- صفحه

جدول (1-1): متغیرهای پژوهش---------------------------------------------------------- 14

جدول (1-2): تعریف عملیاتی متغیرها---------------------------------------------------- 15

جدول (3-1): متغیرهای پژوهش---------------------------------------------------------- 82

جدول(3-2):شرکت های نمونه------------------------------------------------------------ 85

جدول (3-3): تعریف عملیاتی متغیرها---------------------------------------------------- 86

جدول (4-1): تعداد تغییر و عدم حسابرس------------------------------------------------- 94

جدول (4-2): آمار توصیفی متغیرها------------------------------------------------------ 98

جدول(4-3): ماتريس ضرايب همبستگي پيرسون----------------------------------------- 99

جدول (4-4): خلاصه نتایج آزمون فرضیات---------------------------------------------- 102

جدول (4-5): خلاصه نتایج فرضیه------------------------------------------------------- 104

جدول (5-1): خلاصه نتایج آزمون فرضیه اول-------------------------------------------- 108

جدول (5-2): خلاصه نتایج آزمون فرضیه دوم-------------------------------------------- 109

جدول (5-3): خلاصه نتایج آزمون فرضیه سوم------------------------------------------- 109

فهرست نمودارها

عناوین ----------------------------------------------------------------------------------- صفحه

نمودار (2-1): سازو کار راهبری شرکتی------------------------------------------------- 42

نمودار (2-2): عوامل داخلی و بیرونی نظم دهنده شرکت های جدید------------------------ 43

نمودار (2-3): ارکان حاكميت شركتي----------------------------------------------------- 49

نمودار(2-4): مکانیزم عمل حاکمیت شرکتی----------------------------------------------- 50

نمودار(2-5): شیوه های تاثیر اطلاعات حسابداری بر عملکرد----------------------------- 62

نمودار (4-1): نسبت تغییر حسابرس------------------------------------------------------ 94

نمودار (4-2): گزارش مقبول و غیر مقبول----------------------------------------------- 95

نمودار (4-3): وضعیت زیاندهی شرکت-------------------------------------------------- 95

چکیده

تغییر یا تعویض حسابرسان در محافل حرفه ای ناشی از دلایل مختلفی می باشد. علاوه بر اجبارهایی که اداره کنندگان بازارهای سرمایه برای تعویض حسابرس در نظر گرفته اند، تغییر حسابرس ممکن است ناشی از مکانیزم های حاکمیت شرکتی موجود در داخل سازمان باشد بگونه ای که حسابرسی را انتخاب نمایند که دارای بیشترین استقلال و بالاترین کیفیت حسابرسی باشند. در تحقیق حاضر پژوهشگر برای سنج ارتباط بین مکانیزمهای حاکمیت شرکتی با تغییر حسابرسان شرکت ها پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران اطلاعات 92 شرکت را بین سالهای 1387 لغایت 1391 را آزمون نمود. مکانیزم های حاکمیت شرکتی مورد بررسی عبارتند از تمرکز مالکیت، استقلال هیأت مدیره و جدایی پست ریاست هیأت مدیره از مدیر عامل. نتایج نشان می دهد که هر اندازه تمرکز مالکیت افزایش یابد تمایل به تغییر حسابرس به حسابرس کوچکتر افزایش یافته، همچنین کاهش استقلال نیز همانند افزایش تمرکز مالکیت منجر به تغییر حسابرس مستقل به حسابرسان کوچکتر می شود همچنین نتایج حاکی از عدم تاثیر جدایی و یکی بود دو پست ریاست هیأت مدیره و مدیر عامل در تغییر حسابرسان به حسابرسان کوچکتر می باشد.

واژگان کلیدی:

تغییر حسابرس، مکانیزم های حاکمیت شرکتی، تمرکز مالکیت، استقلال هیأت مدیره و جدایی پست ریاست هیأت مدیره از مدیر عامل

فصل اول

کلیات پژوهش

1-1) مقدمه

تشکيل شركت سهامي و گشودن مالكيت شركت براي عموم، بر روش اداره شرکتها، تأثير قابل ملاحظه اي گذاشت. نظام بازار به گونه اي سازماندهي شد كه مالکان شرکتها، اداره شرکت را به مديران شركت تفويض كنند. جدايي مالكيت از مديريت به عموميت "مسأله نمايندگي" منجر شد (قالیباف اصل و رضایی، 1386). با جدا شدن مالكيت و مديريت، مديران به عنوان نماينده سهامداران، شركت را اداره مي كنند (فاما و جنسن، 1983). با شكلگيري رابطه نمايندگي، تضاد منافع بين مديران و سهامداران و ذينفعان ديگر ايجاد ميشود و به طور بالقوه اين امكان به وجود ميآيد كه مديران اقداماتي انجام دهند كه در جهت منافع خودشان بوده و ضرورتًا در جهت منافع سهامداران و ذينفعان ديگر نباشد (باباجانی و عبدی، 1389). در اين مسأله، تضاد بين به حداكثر رساندن منافع كارگماران و كارگزاران، مفروض است. حل مشکل نمايندگي تا حدودي اطمينان خاطر سهامداران را فراهم ميکند که مديران در تلاشند تا ثروت آنان را به حداکثر برسانند. اعمال نظارت و مراقبت در اين زمينه مستلزم وجود ساز و کارهاي مناسبي است. از جمله اين سازوکارها، طراحي و اجراي "راهبري شرکتي" مناسب در شرکتها و بنگاههاي اقتصادي است. صاحبنظران علوم اقتصادي و حسابداري در ايران، بيشتر معني حاکميت شرکتي را براي اين واژه به کار برده اند که ترجمه چندان گويايي نيست. از آنجا که کاربرد اين واژه ايجاد سازوکار مناسب براي هدايت و کنترل شرکتها و بنگاههاي اقتصادي است، نزديکترين و مأنوس ترين معنايي که ميتوان براي اين واژه انتخاب کرد راهبري شرکتی است (سجادی، 1388). نظام راهبري شرکتي که با حفظ تعادل ميان اهداف اجتماعي و اقتصادي و اهداف فردي و جمعي سروکار دارد، موجب ترغيب استفاده کارامد از منابع و الزام پاسخگويي شرکتها درخصوص ايفاي وظيفه مباشرت براي اداره منابع ميشود. توجه به راهبري شرکتي کارا و افزايش کارايي در قراردادهاي ميان ذينفعان به منظور تقويت فرهنگ پاسخگويي و ارتقاء شفافيت اطلاعات در شرکتها و واحدهاي اقتصادي که تمام يا بخشي از سرمايه آنها از طريق مردم تأمين شده است، به تخصيصکاراي منابع و در نهايت رشد توسعه اقتصادي منجر ميشود (قالیباف اصل و رضایی، 1386). یکی از مواردی که نظام راهبری شرکتی با نظارت بر آن وظیفه حفظ و حراست از حقوق ذینفعان را به انجام می رساند. این وظیفه با نظارت بر کیفیت حسابرسان و همچنین تغییر، تعویض و یا حفظ حسابرسان در صورت لزوم اتفاق می افتد. بر همین اساس حاکمیت شرکتی توانسته با تعویض حسابرسان از حسابرسان کوچک به بزرگ و یا بلعکس و یا هر نوع حسابرس مستقلی که وظیفه نظارت بر اعمال مدیران را به خوبی به انجام می رسانند و کیفیت گزارشگری مالی را بهبود می بخشند، رسالت و اهداف خود را به انجام برساند. در تحقیق حاضر نیز پژوهشگر بدنبال بررسی تاثیر نقش مکانیزم های حاکمیت شرکتی بر تغییر و تعویض حسابرسان می باشد تا از این طریق بتوانند رفتارهای فرصت طلبانه در خصوص رابطه های حسابرسان و مدیران و خطشه دار شدن استقلال حسابرسان را کنترل نمایند