پايان نامه بررسی سبكهاي دلبستگي افراد افسرده و سالم در دانشجويان متأهل
دسته بندي :
کالاهای دیجیتال »
رشته روانشناسی و مشاوره (آموزش_و_پژوهش)
این پروپوزال در قالب فرمت word قابل ویرایش ، آماده پرینت و ارائه به عنوان پروژه پایانی میباشد
چکیده
این پایان نامه با هدف مقایسۀ سبک های دلبستگی افراد افسرده و سالم در دانشجویان متأهل دانشگاه اصفهان انجام گرفت. نمونه این پژوهش60 نفر از دانشجویان متأهل دانشگاه اصفهان در سال تحصیلی 90-89 می باشند که در قالب دو گروه بودند. ابتدا از 300 دانشجوی متأهل آزمونگیری شد و پس از نمره گذری پرسشنامه های افسردگی بک، 30 نفر از افرادی که بالاترین نمرات را داشتند و 30 نفر از افرادی که پایین ترین نمرات را داشتند در قالب دوگروه با یکدیگر مقایسه گردیدند. نتایج حاصل از تحلیل های استباطی با روش آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که همبستگی معناداری (608/0+ r=) بین افسردگی و سبک دلبستگی اضطرابی وجود دارد. همچنین رابطه معناداری (514/0+ r=) بین افسردگی و سبک دلبستگی اجتنابی مشاهده گردید. همچنین بین افسردگی زنان و مرئدان نیز تفاوت معناداری (2.196=t) مشاهده شد.
کلیدواژه: سبک های دلبستگی، افسردگی، دلبستگی اضطرابی، دلبستگی اجتنابی.
فهرست مطالب
1-1 مقدمه 8
2-1 بیان مسأله 10
3-1 اهمیت و ضرورت پژوهش 11
4-1 اهداف پژوهش 11
5-1 فرضیه های پژوهش 12
6-1 سؤالات پژوهش 12
7-1 متغیرهای پژوهش 12
8-1 تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای پژوهش 13
1-2 مقدمه 17
2-2 پیشینه نظری 17
1-2-2 افسردگی 17
1-1-2-2 تعریف افسردگی 17
2-2-2 دلبستگی 52
1-2-2-2 تعریف دلبستگی 52
2-2-2-2 مؤلفه هاي اصلي دلبستگي 56
3-2-2-2 خاستگاه هاي نظري دلبستگي 57
1-3-2-2-2 مباني روان پويشي نظريه دلبستگي 57
2-3-2-2-2 نظريه يادگيری 58
3-3-2-2-2 نظريه تحول شناختي 59
4-3-2-2-2 نظريه كردارشناسي 60
5-3-2-2-2 نظريه دلبستگي بالبي 62
6-3-2-2-2 نظريه دلبستگي تئوري بالبی 63
4-2-2-2 سبك هاي دلبستگي از ديدگاههاي مختلف 70
5-2-2-2 انواع سبك هاي دلبستگي 71
1-5-2-2-2 سبك دلبستگي ايمن 71
2-5-2-2-2 سبك دلبستگي نا ايمن - اجتنابي 73
3-5-2-2-2 سبك دلبستگي نا ايمن – دو سو گرا 75
6-2-2-2 مراحل شكل گيري دلبستگي در نوزادان 76
1-6-2-2-2 مرحله اول: نزديك شدن بدون تشخيص چهره‌ها 77
2-6-2-2-2 مرحله دوم: نزديك شدن به يك يا چند چهره مشخص 77
3-6-2-2-2 مرحله سوم: حفظ و نگهداري يك چهره مشخص 78
4-6-2-2-2 مرحله چهارم: مشاركت تصحيح شده توسط هدف 78
7-2-2-2 تحول دلبستگي در نوجواني 79
8-2-2-2 تداوم دلبستگي از كودكي تا نوجواني 80
9-2-2-2 عوامل مؤثر بر ثبات دلبستگي از كودكي تا بزرگسالي 82
10-2-2-2 دلبستگي و سازمان شخصيت 84
3-2 پیشینۀ پژوهشی 86
1-3 مقدمه 89
2-3 روش تحقيق 89
3-3 جامعه آماري 90
4-3 روش نمونه‌گيري و تعيين حجم نمونه 90
5-3 ابزار جمع‌آوري اطلاعات 91
1-5-3 پرسشنامه افسردگی بک 91
2-5-3 پرسشنامه تجدیدنظر شده تجارب در روابط نزدیک (ECR-R) 95
6-3 نحوه سنجش متغیرها 97
7-3 روش آماری و تحلیل داده ها 97
1-4 مقدمه 99
2-4 بررسی توصیفی داده های بدست آمده 100
2-4 بررسی استنباطی فرضیه‌های پژوهش 101
1-5 مقدمه 108
2-5 بحث در مورد فرضیات پژوهش 108
3-5 بحث و نتیجه گیری نهایی 109
4-5 محدوديتهاي تحقيق 110
1-4-5 محدوديتهاي علمي 110
2-4-5 محدوديتهاي عملي 111
5-5 پيشنهادها 112
1-5-5 پيشنهادهاي کاربردي 112
2-5-5 پيشنهادهاي تحقيقي 112
1-1 مقدمه
شواهد روزافزون حاکی از آن است که ما اکنون در عصر مالیخولیا زندگی می کنیم . این بیماری رایجترین اختلال روانی است و اخیرا به شدت رو به افزایش نهاده است.افرادی که بعد از سال 1970 متولد شده اند، ده برابر بیشتر از پدربزرگ و مادربزرگ شان احتمال دارد به افسردگی مبتلا شوند (سلیگمن و روزنهان، 2000). افسردگی سرماخوردگی بیماریهای روانی است.تقریبا همه ، حداقل به صورت ضعیف احساس افسردگی کرده اند.احساس دمغی،بی حوصلگی، غمگینی، ناامیدی، دلسردی، ناخوشنودی همگی تجربیات افسردگی رایج هستند (سلیگمن و روزنهان، 2000).
با توجه به مطالب گفته شده این تغییرات بر زندگی انسانها اعم از خوشایند یا ناخوشایند مستلزم نوعی سازگاری مجدد است. روشهای مقابله با تغییرات زندگی و تنش های حاصله از این تغییرات در افراد مختلف و بر حسب موقعیتهای گوناگون متفاوت است . از طرفی دیگر فشار روانی بخشی از زندگی انسانی بوده و امروزه بخصوص در سالهای اخیراین فشار روانی افزایش داشته است.هر فردی فشار روانی را در زندگی خود تجربه می کند وپاسخ افراد نیز به این فشارها به عنوان سبکهای مقابله ای. شخصی متفاوت است. مطابق مدل مقدماتی کوپر از فشار روانی (1981 به نقل از بخشی پور و صبوری مقدم، 1378)، برخی از ویژگی های فردی و همچنین یک دسته از عوامل محیطی،ادراک فرد از فشار روانی را تحت تاثیر قرار می دهد. پاسخهای افراد به منابع فشار روانی، به دو گروه تقسیم می شود: نخست پاسخهای سازگارانه؛ یعنی آن دسته از اعمال و رفتارهایی که به فرد کمک می کند فشار روانی کاهش یابد و دسته دوم، پاسخهای ناسازگارانه؛ یعنی اعمال و پاسخهایی که فرد را در وضعیت بی ثباتی قرار می دهد. اجتناب از موقعیت هایی که موجب اضطراب می شود، پرخاشگری،افراط در مصرف الکل، مشکلات جسمی و وابستگی به مواد و همچنین افسردگی از اثرات بلند مدت اتخاذ راهبردهای ناسازگارانه می باشد (بخشی پور و صبوری مقدم، 1378).
این نکته روشن است که تعامل با جهان بیرونی، مراحل تحول و درگیری های درونی آدمی در تمام دوره ها و اعصار مورد توجه قرار گرفته است. اما آنچه اهمیت این تعامل را بیشتر آشکار می سازد، شیوه هایی هستند که افراد برای مواجهه با این شرایط در پیش می گیرند . شیوه های تعامل که در هر دیدگاهی نامی گرفته اند (سلطه، دفاع، واقع نگری در حل مسئله و...) در مفهوم مقابله به هم می پیوندند. مقابله می تواند به طیفی از رفتارهای سازش یافته تا سازش نایافته پوشش و به صورت مفهوم چند وجهی مطرح شود. بنابراین در تحلیل مقابله سه مقوله قابل شناسایی است: رفتارها، انگیزش ها و بازخوردها (فرایدنبرگ، 1997). این سه مقوله در تعریف لازاروس و فلکمن (1984 نقل از فرایدنبرگ، 1997) به عنوان کاملترین تعریف مفهوم مقابله ارائه شده است: " مقابله ،کوششهای رفتاری و شناختی متغیری است که نیازهای فرد را تعدیل می کند؛ نیازهایی که از منابع درونی و بیرونی سرچشمه می گیرند و افراد آنها را طاقت فرسا و فراتر از توان خود می دانند" .بنابراین مقابله طیف گسترده ای از راهبردهای نظم بخشی به هیجان ها، تفکر سازنده، تنظیم رفتار و برانگیختگی های خود پیرو و مهار کننده را در جهت تغییر و کاهش منابع تنیدگی زا به کار می برد (گونزالس و همکاران؛ 2001) و بخشی از گستره فرآیندهای نظم بخشی محسوب می شود که می تواند نحوه اثر گذاری تنیدگی بر پاسخهای شناختی، رفتاری، هیجانی و جسمانی را تعیین کند (لوجین و همکاران؛ 2004) وبا سازش یافتگی جسمانی، رفتاری و روانشناختی افراد در ارتباط باشد (فلکمن، لازاروس؛ 1984 نقل از فرایدنبرگ، 1997). این ارتباط فرآیندی پویا بین فرد و محیط است که در خلال آن امکان تعیین سازش یافتگی راهبردهای مقابله ای فرد فراهم می شود (فرایدنبرگ، 1997).
دلبستگی یک پیوند عاطفی است که با تمایل به جستجو در مجاورت یک فرد یا شئ ماندن بویژه در موقعیت های استرس زا مشخص می شود (بالبی، 1969). نظریه دلبستگی (بالبی، 1969، 1973، 1980) مبتنی بر این امر است که پیوندهای عاطفی نخستینی که بین کودک و مادر (مراقب) در قالب مدلهای ذهنی درونسازی می شوند، به گستره وسیع روابط بین شخصی کودک در آینده تعمیم می یابند و الگوی این روابط، یعنی سبکهای دلبستگی، در طول زندگی نسبتا پایدار می مانند (برترتون ، 1991 و کسیدی ، 1985).
2-1 بیان مسأله
بررسي ها نشان داده اند كه بين نشانه هاي افسردگي و دلبستگي اضطرابي(ناايمن) ارتباط وجود دارد و توانايي تقويت خود و نياز به تاييد ديگران، واسطه اين ارتباطند و توانايي تقويت خود، بين نشانه هاي افسردگي و دلبستگي اجتنابي پيوند برقرار مي كند. تحليل داده ها نشان داده اند كه 54/0 واريانس نشانه هاي افسردگي توسط دلبستگي اضطرابي تقويت خود و نياز به تاييد ديگران تفسير مي شود(وي و ماللينكورد ، 2005) . بنابراين تاييد ديگران با افزايش حرمت خود از بروز نشانه هاي مرزي پيشگيري مي كند و افراد اجتنابي و دوسوگرا به دليل روابط مبتني بر ناايمني عاطفي با محروم ماندن از تاييد و تقويت ديگران، در مقايسه با افراد ايمن آمادگي بيشتري براي ابتلا به بيماري هاي رواني دارند.با توجه به تحقيقات ذكر شده بين افسردگي و بين طبقاتي از سبكهاي دلبستگي ناايمن با افسردگي ارتباط معني داري وجود دارد.ت حقيق حاضر نيز در صدد مقايسه سبك هاي دلبستگي دانشجویان دارای نشانه های افسردگی با دانشجویان بهنجار مي باشد.
3-1 اهمیت و ضرورت پژوهش
نظريه دلبستگي يك چارچوب تحولي را براي درك ارتباط بين نشانه شناسي افسردگي و ناايمني دلبستگي كودك والد و سپس به شريك احساسي فراهم كرده است.به همين دليل در برخي از تحقيقات بر رابطه بين افسردگي با دلبستگي و سپس تاثير اين موضوع بر ارتباط با والدين و روابط احساسي فرد و در نهايت سازگاري زناشويي در آينده متمركز شده اند. بنابراين مي توان با استفاده از نظريه دلبستگي به فرايند درمانگري افسردگي كمك كرد. همچنين با اين پژوهش مي توان اساسي بودن توجه به مسئله دلبستگي و سبكهاي حل مسئله را نشان داد و با ايجاد آموزش هاي لازم به پدر و مادر و همچنين خود افراد و آگاه سازي آنها در رابطه با مشكلات ناشي از اختلالات دلبستگي و سبكهاي حل مسئله معيوب و در نتيجه ايجاد تغييرات به موقع و لازم در اين مولفه ها به بالا بردن سلامت رواني افراد كمك كرد.
بطور كلي ضرورت نظري اين پژوهش تبيين مقايسه اي سبكهاي دلبستگي دانشجویان دارای نشانه های افسردگی با دانشجویان بهنجار مي باشد. درسطح عملي و كاربردي نيز با صحه گذاشتن بر تاثير طبقات دلبستگي بر ساير سازه هاي رواني افراد مي تواند به رواندرمانگران در بكار بردن اين تئوري ها در كمك به مراجعان مفيد واقع شود.
4-1 اهداف پژوهش
هدف کلی: مقایسۀ سبک های دلبستگی افراد افسرده و سالم
5-1 فرضیه های پژوهش
فرضیه 1: بین افسردگی و سبک دلبستگی اضطرابی رابطه وجود دارد.
فرضیه 2: بین افسردگی و سبک دلبستگی اجتنابی رابطه وجود دارد.
فرضیه 3: بین افسردگی زنان و مردان تفاوت وجود دارد.
6-1 سؤالات پژوهش
سؤال 1: آیا بین افسردگی و سبک دلبستگی اضطرابی رابطه وجود دارد؟
سؤال 2: آیا بین افسردگی و سبک دلبستگی اجتنابی رابطه وجود دارد ؟
سؤال 3: آیا بین افسردگی زنان و مردان تفاوت وجود دارد؟
7-1 متغیرهای پژوهش
متغیر مستقل (پیشبین): سبک های دلبستگی
متغیر وابسته (ملاک): افسردگی
متغرهای مزاحم : سن، رشته تحصیلی، پایگاه اقتصادی اجتماعی، جنسیت
متغیر کنترل : وضعیت تأهل
8-1 تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای پژوهش
تعریف مفهومی افسردگی: افسردگي يكي از مهمترين اختلالات روانپزشكي و روانشناختي و نيز شايع ترين اختلال خلقي مي باشد (کاپلان و سادوک، 2004، بنقل از پورافکاری، 1387). افسردگي با كاهش انرژي و علاقه ،احساس گناه، اشكال در تمركز ، افكار مرگ و خودكشي مشخص مي باشد . اختلال در سطح فعاليت ، توانايي هاي شناختي، تكلم و اعمال نباتي از ديگر علايم افسردگي مي باشد . اين اختلال هميشه منجر به اختلال در عملكرد شغلي ، روابط اجتماعي و بين فردي شده و نهايتا 15% بيماران افسرده ، در اثر خودكشي فوت مي كنند (کاپلان و سادوک، 2004، بنقل از پورافکاری، 1387).
تعریف عملیاتی افسردگی: مقدار افسردگی در این پژوهش توسط پرسشنامه افسردگی بک () مورد سنجش قرار گرفت و شرکت کنندگانی که نمرات بالاتر از 21 کسب نمودند به عنوان افراد افسرده و افرادی که پایین تر از 21 کسب نمودند در گروه افراد غیر افسرده قرار گرفتند.
تعریف مفهومی سبکهای دلبستگی: دلبستگي پيوند يا گره هاي هيجاني پايدار بين دو فرد است. بطوري كه يكي از طرفين كوشش مي كند نزديكي يا مجاورت با موضوع دلبستگي را حفظ كرده و بگونه اي عمل كند تا مطمئن شود كه ارتباط ادامه مي يابد. اين نظريه (بالبی ،1969،1973،1989) مبتني بر اين امر است كه پيوندهاي عاطفي نخستين كه بين كودك و مادر (مراقب) در قالب مدل هاي ذهني درونسازي مي شوند، به گستره وسيع روابط بين شخصي كودك در آينده تعميم مي يابند و الگوي اين روابط، يعني سبكهاي دلبستگي در طول زندگي نسبتا پايدار مي مانند (برترتون وهمکاران ،1991). بالبی، اينزورث (1978) با ابداع يك موقعيت آزمايشگاهي معروف به موقعيت ناآشنا تفاوتهاي فردي دلبستگي كودك به مادر را بررسي كردند كه عبارتند از: ايمن ، دوسوگرا ، اجتنابي.
تعریف عملیاتی سبکهای دلبستگی: سبکهای دلبستگی از طریق پرسشنامه تجدیدنظر شده تجارب در روابط نزدیک (ECR-R) بدست می آید.
تعریف مفهومی سبك دلبستگي ايمن: افراد ايمن از اعتماد به نفس، مهارتهاي اجتماعي و توانايي برقراري روابط عاطفي و صميمي نسبتا پايدار و رضايت بخشي برخوردارند (بالبی، 1973).
تعریف عملیاتی سبك دلبستگي ايمن: در این پژوهش منظور سبک دلبستگی ایمن است که توسط پرسشنامه تجدیدنظر شده تجارب در روابط نزدیک (ECR-R) بدست می آید.
تعریف مفهومی سبك دلبستگي اجتنابي: اجتناب گرها ممكن است علاقمند به برقراري روابط عاطفي و صميمي باشند.اما در هر حال از اين نوع روابط ناراضي هستند،تمايلي به برقراري برقراري روابط صميمي دراز مدت ندارند،با خود آشكارسازي مشكل دارند و از مهارتهاي اجتماعي بي بهره اند (بالبی، 1973).
تعریف عملیاتی سبك دلبستگي اجتنابی: در این پژوهش منظور سبک دلبستگی اجتنابی است که توسط پرسشنامه تجدیدنظر شده تجارب در روابط نزدیک (ECR-R) بدست می آید.
تعریف مفهومی سبك دلبستگي دوسوگرا: دوسو گرا ها از طرد شدن و ترك شدن نگرانند، در روابط باديگران مستعد بي اعتمادي هستند علي رغم مخاطرات روابط صميمي مشتاق برقراي چنين روابطي هستند و ممكن است به گونهاي نامناسب به خود آشكار سازيهاي صميمانه بپردازند، با یک نگاه عاشق شوند و قهر و آشتي هاي مكرر داشته باشد (بالبی، 1973).
تعریف عملیاتی سبك دلبستگي دوسوگرا: در این پژوهش منظور سبک دلبستگی دوسوگرا است که توسط پرسشنامه تجدیدنظر شده تجارب در روابط نزدیک (ECR-R) بدست می آید.