پايان نامه بررسی آموزش خودتعليمي كلامي بركاهش رفتار دزدي و پرخاشگري كودكان داراي اختلال سلوك
دسته بندي :
کالاهای دیجیتال »
رشته روانشناسی و مشاوره (آموزش_و_پژوهش)
این فایل در قالب فرمت Power Point قابل ویرایش ، آماده پرینت و ارائه به عنوان پروژه پایانی میباشد
فهرست مطالب
فصل اول: کلیات
1-1 مقدمه
1-2 بیان مساله
1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق:
1-4 اهداف پژوهش
ب) اهداف جزئی
1-5 فرضیه ها
1-6 تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها
الف) خود تعلیمی کلامی
ب) اختلال سلوک
فصل دوم: ادبیات پژوهشی
2-1 مقدمه
2-2 اختلال سلوک
2-2-1 تعریف
- شروع در کودکی
- شروع در دوران نوجواني
ویژگی های اختلال سلوک
2-2-2 ملاک های تشخیصی اختلال سلوک
2-2-3 همه گیری شناسی
2-2-4 سير و پیش آگهی
2-2-5 اختلالات همایند با اختلال سلوک
2-2-6 تشخیص افتراقی
2-2-7 سبب شناسی
2-2-7-1 عوامل خانوادگی
2-2-7-2 عوامل عصبی- زیست شناختی
2-2-7-3 تأثیرات ژنتیکی
2-2-7-4 عوامل روان شناختی
2-2-7-5 عوامل محیطی- اجتماعی- فرهنگی
2-2-7-6 عوامل مربوط به سوء استفاده:
2-2-7-7 سایر عوامل مربوطه
2-3 رویکردهای درمانی اختلال سلوک
2-3-1 دارو درمانی
2-3-2 درمان رفتاری
الف- کنترل مشروط
ب- آموزش مهارت های اجتماعی
2-3-3 درمان شناختی- رفتاری
- الیس
- آرون بک:
- لازاروس
گلد فرید
- خود تعلیمی کلامی
- آموزش خود کنترلی
مولفه های خود دستوری کلامی
2-4 مروری بر پیشینه پژوهشی
فصل سوم :روش شناسي پژوهش
3-1 طرح پژوهش
3-2 جامعه آماري و نمونه
3-3 حجم نمونه
3-4 روش نمونه‌گيري و ابراز اندا زه‌گيري
3-4-1 پرسشنامه‌ي علايم مرضي كودكان CSI-4
3-4-2 بررسی فرم های والد و معلم حساسیت، ویژگی و نقطه برش برای اختلال سلوک
3- متغیر های مورد مطالعه
3-6 روش جمع آوری اطلاعات
3-7 روش تجزیه و تحلیل
فصل چهارم: تجزيه و تحليل
4-1 مقدمه
4-2-1 توزيع فراواني گروهها
4-2-2 شاخص‌هاي توصيفي تفاضل پيش آزمون و پس آزمون متغير دزدي و پرخاشگري
4-2 آمار توصيفي:
ب) تحليل استنباطي
فصل پنجم : بحث و تفسیر یافته ها
5-1 بحث و نتیجه گیری
5-2 کاربرد یافته ها تحقیق
5-3 محدودیت ها
5-4 پیشنهادات
فهرست منابع
فهرست جداول
جدول 1- ملاك تشخيص DSM-IV-TR براي اختلال سلوك
جدو ل2-
جدول 3- مراحل آموزش خودتعليمي كلامي
جدول 4- مدل طرح پژوهشي
جدول 5- حساسیت و ویژگی های فرم های والد و معلم برای شناسایی اختلال سلوك در نقاط برش مختلف
جدول 6- نقطه برش اختلال سلوك در سطح 3
جدول 7- نقطه برش اختلال سلوك در سطح 5
جدول شماره 8 : فرواني گروه‌هاي پژوهشي
جدول شماره 9: شاخص‌هاي توصيفي متغيرهاي دزدي و پرخاشگري
جدول شماره 10- اطلاعات توصيفي براي فرضيه اول
جدول شماره 11- اطلاعات براي تعيين معناداري در فرضيه‌ي اول
جدول شماره 12- آزمون t مستقل براي مقايسه متغير پرخاشگري
جدول شماره 13- اطلاعات توصيفي فرضيه دوم
جدول شماره 14- اطلاعات براي تعيين معناداري در فرضيه دوم
جدول شماره 15- آزمون t مستقل براي مقايسه متغير دزدي
فهرست نمودار
نمودار شماره (1) : يكساني (همتاسازي) گروهها قبل از اجراي متغير آزمايش (متغير مستقل)
نمودار شماره (2): فرواني نمرات آزمودني‌هاي پرخاشگر قبل از اجراي متغير مستقل
نمودار آماره (3): فرواني نمرات آزمودني‌هايي رفتار فردي داشتند، قبل از اجراي متغير مستقل
مقدمه
اگر کودکان را مینیاتور بزرگسالی هم در نظر داشته باشیم، لااقل بر شکل گیری پایه های اصلی شخصیت در این دوره واقف هستیم. کودکی بزرگ راه بزرگسالی است و درست طی نکردن این دوره با پیش زمینه ی بسیاری از اختلالات و ناسازگاری های بزرگسالی رابطه ی نیرومندي دارد.
دراین بین، اختلال سلوک یکی از فراوان ترین اختلالات کودکی به شمار می آید و سال های سال هزاران پژوهش در این باره صورت گرفته است. باید در نظر داشته باشیم که توجه به این مساله صرفاً به خاطر ارضای کنجکاوی پژوهشگران نبوده است بلکه تأثیرات اختلال سلوک و زمینه ساز بودن آن برای سایر اختلالات، از جمله اختلال شخصیت ضد اجتماعی ، دلیل اصلی این توجه می باشد.
اختلال سلوک یک رشته رفتارهای پایدار است که در طول زمان تکامل می یابد و بیش از همه با پرخاشگری و نقض حقوق دیگران مشخص است.
این اختلال با بسیاری از اختلالات روانی دیگر از جمله، ADHD، افسردگی و اختلالات یادگیری، و ... رابطه دارد. رفتار خشن و تنبیهی والدین، ناهماهنگی خانوادگی، فقدان سرپرستی مناسب والد ین، فقدان کفایت اجتماعی نیز با اختلال سلوک رابطه دارد. (کاپلان و سادوك، 2003)
بیشتر مشکلات کودکان و نوجوانان که در نزد مشخصات بهداشت روانی مطرح می شود، مربوط به مشکلات غیر عادی ایشان و بیرون گرایانه است. در میان اختلالات رفتاری، اختلال سلوک، بیشترین مشکلات را برای خانواده و جامعه پدید می آورد. (خدایاری فرد 1385)
به دلیل تداوم اختلال سلوک در دوره های نوجوانی در DSM- IV دو نوع اختلال سلوک بر مبنای سن شروع (نه بر مبنای رفتار) از هم متمایز می شوند:
نوع شروع در کودکی که با 3 نشانه یا بیشتر از بین 15 رفتار فهرست شده که حداقل قبل از سادگی رخ داده باشد مشخص می شود.
و نوع شروع در نوجوانی که با فقدان هر یک از این رفتارها یا قبل از سن 10 سالگی مشخص می شود. (لیوا، 1996؛ نیل، 1994)
این انواع فرعی بر اساس ماهیت ویژه مشکلات رفتاری خاص، دوره ی رشد و پیش آگهی و نسبت آن در دو جنس با هم تفاوت دارند. هر نوع اختلال می توانند به شکل خفیف، متوسط و شدید باشند. (انجمن روان پزشکی آمریکا، ترجمه‌ي نیکخو و همکاران 1374)
درمان اختلال سلوک مثل عوامل سبب شناسی آن، چند بعدی است و همکاری فرد، خانواده، مدرسه و در نهایت جامعه را می طلبد. این پژوهش بر آن است تا مداخله را در سطح عامل دست اول اختلال، خود فرد، بررسی کند.
1-7 مقدمه
اگر کودکان را مینیاتور بزرگسالی هم در نظر داشته باشیم، لااقل بر شکل گیری پایه های اصلی شخصیت در این دوره واقف هستیم. کودکی بزرگ راه بزرگسالی است و درست طی نکردن این دوره با پیش زمینه ی بسیاری از اختلالات و ناسازگاری های بزرگسالی رابطه ی نیرومندي دارد.
دراین بین، اختلال سلوک یکی از فراوان ترین اختلالات کودکی به شمار می آید و سال های سال هزاران پژوهش در این باره صورت گرفته است. باید در نظر داشته باشیم که توجه به این مساله صرفاً به خاطر ارضای کنجکاوی پژوهشگران نبوده است بلکه تأثیرات اختلال سلوک و زمینه ساز بودن آن برای سایر اختلالات، از جمله اختلال شخصیت ضد اجتماعی ، دلیل اصلی این توجه می باشد.
اختلال سلوک یک رشته رفتارهای پایدار است که در طول زمان تکامل می یابد و بیش از همه با پرخاشگری و نقض حقوق دیگران مشخص است.
این اختلال با بسیاری از اختلالات روانی دیگر از جمله، ADHD، افسردگی و اختلالات یادگیری، و ... رابطه دارد. رفتار خشن و تنبیهی والدین، ناهماهنگی خانوادگی، فقدان سرپرستی مناسب والد ین، فقدان کفایت اجتماعی نیز با اختلال سلوک رابطه دارد. (کاپلان و سادوك، 2003)
بیشتر مشکلات کودکان و نوجوانان که در نزد مشخصات بهداشت روانی مطرح می شود، مربوط به مشکلات غیر عادی ایشان و بیرون گرایانه است. در میان اختلالات رفتاری، اختلال سلوک، بیشترین مشکلات را برای خانواده و جامعه پدید می آورد. (خدایاری فرد 1385)
به دلیل تداوم اختلال سلوک در دوره های نوجوانی در DSM- IV دو نوع اختلال سلوک بر مبنای سن شروع (نه بر مبنای رفتار) از هم متمایز می شوند:
نوع شروع در کودکی که با 3 نشانه یا بیشتر از بین 15 رفتار فهرست شده که حداقل قبل از سادگی رخ داده باشد مشخص می شود.
و نوع شروع در نوجوانی که با فقدان هر یک از این رفتارها یا قبل از سن 10 سالگی مشخص می شود. (لیوا، 1996؛ نیل، 1994)
این انواع فرعی بر اساس ماهیت ویژه مشکلات رفتاری خاص، دوره ی رشد و پیش آگهی و نسبت آن در دو جنس با هم تفاوت دارند. هر نوع اختلال می توانند به شکل خفیف، متوسط و شدید باشند. (انجمن روان پزشکی آمریکا، ترجمه‌ي نیکخو و همکاران 1374)
درمان اختلال سلوک مثل عوامل سبب شناسی آن، چند بعدی است و همکاری فرد، خانواده، مدرسه و در نهایت جامعه را می طلبد. این پژوهش بر آن است تا مداخله را در سطح عامل دست اول اختلال، خود فرد، بررسی کند.
1-8 بیان مساله
اختلال سلوک یکی از فراوان ترین اختلالات دوران کودکی به شمار می رود. به دلیل وجود آیتم های فراوان این اختلال، از جمله، تقلب، دزدی، فراز از مدرسه، نقض قانون، نقض حقوق دیگران، دروغ، آزار حیوانات، پرخاشگری و ..... لزوم توجه به آن جای هیچ شکی را باقی نمی گذارد.
این اختلال بیشترین همایندی را با ADHD دارد. از نظر شیوع، دومین دسته از اختلالات همراه، اختلالات اضطرابی است. افسردگی اختلال شایع دیگری است که با اختلال سلوک همراه است. اختلالات سلوک با مصرف الکل و دارو نیز همراه است. به استفاده غیرمجاز از مواداحتمالاً نشانه ی دیگری از تمایل کودک برای تخطی از هنجارهای اجتماعی باشد. (دنوان و جستر، به نقل از اقبالی، 1386)
براساس سن شروع اختلال سلوک، می توان آن را به دو نوع فرعی تقسیم کرد: آغاز در کودکی، آغاز در نوجوانی این زیر گروه ها با توجه به طبیعت ارائه ویژگی های رفتاری در دوره های رشدی، پیش آگهی و نسبت شیوع در دو جنس متفاوتند.
هر دو نوع این گروه ها را می توان براساس شد ت علايم (+ 20) مشاهده شده در سه گروه خفیف متوسط و شدید مورد ارزیابی قرار داد. در نوع خفیف مسایل سلوکی اندکی وجود دارد و ضرر و زیان مسایل سلوکی نسبت به دیگران کم است (مانند دروغ گفتن، پرسه زنی، بدون اجازه بیرون از منزل رفتن و ...) در نوع شدید بر خلاف نوع خفیف، مسایل سلوکی صدمات و آسیب های شدید وقابل ملاحظه ای به دیگران وارد می سازد. مانند (ارتباط جنسی با اعمال زور، بی رحمی، استفاده از اسلحه، دزدی در عین مواجهه با قربانی، شکستن و داخل شدن و ...) در نوع متوسط مسایل سلوکی حد فاصل خفیف و شدید نمود پیدا می کند (مانند دزدی بدون مواجه شدن قربانی، خرابگری و ...). (کاشانی و وزیری، 1378)
درمان های گوناگونی برای این اختلال وجود دارد که هیچ کدام از آن ها درمان مقدم شمرده نمی شوند. برنامه های درمانی در کاهش علایم آشکار اختلال سلوک موفق تراز علایم پنهانی بوده اند. به نظر می رسد طرح ریزی برنامه درمانی موثر برای علایم پنهانی سلوک دشوارتر از چنین طرحی برای پرخاشگری آشکار باشد. (کاپلان و سادوک، 2003)
روان درمانی فردی معطوف به ارتقای مهارت های مساله گشایی، دارو درمانی، به خصوص داروهای ضد جنون از جمله هالوپریدول، رفتارهای تهاجمی و پرخاشگری را کاهش داده است. (همان منبع )
برنامه های درمانی شناختی- رفتاری به نظر می رسد رویکردی امید بخش تر باشند. تکیه آنها بر زمینه های فردی مربوط به شکل گیری اختلالات سلوک و کمک به کودکان، برای مهار پاسخ های تکانشگر و غلبه بر نقایص شناخت اجتماعی (مانند سوگیری اسنادی خصمانه) است. افزون بر این، برنامه برای استفاده در موقعیت های اجتماعی، از انعطاف پذیری لازم برخوردار است. (لاچمن، 1992 به نقل از اقبالی، 1386)
آموزش خود تعلیمی کلامی، روش هدایت کننده ی در این پژوهش، از سال ها پیش مورد توجه واقع شده است. و بدین صورت که به کودکان امکان می دهد تا با گفت وگوی درونی به بهبود رفتار خود نائل بیایند.
این روش به وفور در کودکان مبتلا به ADHD به کار گرفته شده و نتایج امیدوار کننده ای به دست آمده است و انتظار ما بر این است که این روش در کاهش علایم سلوک هم موثر باشد.
بر همین اساس پرسش اصلی می تواند این باشد که آیا آموزش این روش در کاهش علایم اختلال سلوک موثر است؟
1-9 اهمیت و ضرورت تحقیق:
سلامت هر جامعه نیازمند سلامت اعضای آن جامعه می باشد. تحقیقات نشان می دهد که در حدود 50 درصد از پسران مبتلا به اختلال سلوک، رفتارهای ضد اجتماعی را در بزرگسالی نشان می دهند و میزان بالایی در معرض خطر ابتلا به شخصیت ضد اجتماعی هستند. (هرپرتز و همکاران، 2005 به نقل از اقبالی، 1386)
پژوهش های انجام گرفته نشان می دهند که بیشترین میزان بهبودی معمولاً در درمان کودکان کم سن تر (زیر 8 سال) و با مشکلات خفیف تر دیده می شود. (داج 1992، کازدین 1995، به نقل از همان منبع)
به دلیل جهت گیری رویکردهای شناخت- رفتاری، تمرکز بر آموزش مهارت های شناختی و به کارگیری این مهارت ها در موقعیت های بین فردی است (فریک 1382)، بنابر این برای اعتباریابی ادعاهای درمانی رویکرد شناختی- رفتاری، انجام پژوهش هایی که بتواند کارایی روش آموزش خود تعلیمی را نشان دهد، از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
از سوی دیگر به دلیل انواع مسایل، تحقیقات در این زمینه در کشور ما کمتر مورد توجه بوده است و اکثر آن هایی که اثر بخشی آموزشی خود تعلیمی کلامی را بررسی کرده اند در زمینه ی ADHD و پرخاشگری بوده است.
و از آن جایی رسالت دانشگاه، قرار دادن اطلاعات در اختیار خانواده ها و مدارس و به خصوص جامعه كل می باشد، تا پیشگیری در زمینه ی رفتاری غیر اجتماعی افراد، از نوع اولیه و ثانویه باشند، لزوم توجه دو چندان می شود.
نیک می دانیم که جامعه در قبال تربیت افراد سهم به سزایی دارد و هزینه های صرف شده برای جلو گیری از قتل ها، جنایت ها و دزدی ها و بی ناموسی ها و ... بسیار بیشتر از آموزش و پیشگیری اولیه می باشد.
1-10 اهداف پژوهش
الف) هدف کلی: هدف اصلی پژوهش مورد نظر عبارت است از:
مشخص کردن اثر بخشی آموزش خود تعلیمی کلامی بر کاهش نشانه های مرضی اختلال سلوک.
ب) اهداف جزئی
1- تعیین تأثیر آموزشی خود تعلیمی کلامی بر کاهش میزان پرخاشگري در اختلال سلوک دانش آموزن پایه های چهارم ابتدایی
2- تعیین تأثیر آموزشی خود تعلیمی کلامی بر کاهش میزان دزدي سلوک دانش آموزن پایه های چهارم ابتدایی
1-11 فرضیه ها
1- آموزش خود تعلیمی کلامی موجب کاهش میزان پرخاشگري دانش آموزان دارای اختلال سلوک می شود.
2- آموزش خود تعلیمی کلامی موجب كاهش ميزان دزدي دانش آموزان درارای اختلال سلوک می شود.
1-12 تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها
متغیر آزمایشی پژوهش، آموزش خود تعلیمی کلامی است که دستکاری شد و دو سه متغیر وابسته هم: میزان خشونت – دزدي بررسی شدند.
الف) خود تعلیمی کلامی
تعریف مفهومی: خود تعلیمی کلامی ناظر بر فرآیندی است که در آن کودکان برای کمک به حل مساله اجتماعی یا تحصیلی از گفتار خود راهگشا استفاده می نمایند. خود تعلیمی اغلب شامل عناصر مربوط به آموزش حل مساله مانند یادگیری تشخیص وجود مشکل، ایجاد راه حل برای مسایل مختلف، ارزشیابی پیامدهای راه های مختلف و بررسی عواقب و پیامدهای راه های مختلف می شود. (محمد اسماعیل، 1385، کندال و براسول1985، به نقل از اقبالی)