پايان نامه بررسي تكسچر پوست خزندگان و دوزيستان (شامل مار ، تمساح و قورباغه ) و كاربرد آن در سه مقول
دسته بندي :
کالاهای دیجیتال »
رشته نساجی (آموزش_و_پژوهش)
فصل اول: دوزيستان و خزندگان 2
تاریخچه خزندگان و دوزیستان 3
وجه اشتراک دوزیستان 4
مقایسه خزندگان و دوزیستان 4
دوزیستان آبزیستی 5
دوزیستان کویری 6
قورباغه های زگیل دار در امریکا و آلمان 7
خزندگان 8
پوست خزندگان 8
مهمترین اختراع خزندگان 8
حرارت بدن خزندگان 9
کروکودیلها 10
ظاهر کلی تمساح 11
مارها 12
حرکت مارها 13
مشخصات عمومی 15
دوزيستان 16
سيستم دفاعي 16
پوشش دوزيستان 17
فصل پنجم: تهيه لباس از پوست حيوانات 74
مقدمه 75
ساختمان پوست 76
ساختمان بافت شناسی پوست 77
ضمائم پوست 79
مشخصات پوست خام از نظر دباغی 80
انواع حیواناتی که از پوستشان برای تهیه چرم استفاده می شود 81
تاریخچه لباس در ایران 82
چرم طبیعی و انواع چرم 85
روش تشخیص چرم اصل از چرم مصنوعی 87
اولین پوشش مناسب انسان 89
چرم 91
وضعیت صنعت چرم ایران 92
مارها سلاخی می شوند 96
راهی برای کشتن مارها 97
انواع چرم و کاربرد آن ها 98
چرم مراکشی 99
چرم اسپانیایی 99
چرم روسی 100
چرمهای حاصل از پرندگان ، ماهی‌ها ، خزندگان و انواع پستانداران 100
پوست مار و مارمولک 100
فصل ششم: عكس 104
مقدمه
استفاده از پوست حیوانات روش بسیار قدیمی است حتی قبل از اینکه بشر به تمدن امروزی نائل گردد و در شئونات مختلف اجتماعی˛ صنعتی و علمی ترقیات محسوس بنماید مرسوم و معمول بوده است . کاملا مشهود است که در آن زمان از پوست تنها بعنوان محافظت از سرما استفاده می کردند . دلیل بر این مطلب آثار و بقایای نقوش موجود در تجارتها ˛ تواریخ و کتب افسانه ایست بهر حال سالها سپری گشت و با کوشش های فراوان آمال و آرزوهای دیرینه اش تحقق پذیرفت و همگام با پیشرفت هائیکه در زمینه های صنعتی و علمی نصیب او شده روش های جدید پرورش پوست و استفاده از آن مرسوم گردید و در پرتو آن کارخانجات عظیم چرمسازی کنونی جانشین دباخانه های قدیمی و متروک گشت بطوریکه امروزه نتایج آن محسوس می باشد .
در حال حاضر کارخانجات چرمسازی پوست را به چهره های نوینی چون ( لباس زنانه ˛ کفش ˛ دستکش ˛ کیف ˛ چمدان ˛ اشیاء و لوازم چرمی کارخانجات و سایر وسائل چرمی مورد نیاز تبدل نمودهو جهت استفاده در دسترس عمومی قرار می دهند . شکی نیست که بدین ترتیب کمکی ارزنده بجامعه بشری می نماید البته باید توجه داشت که محدود بودن و کمی تولید محصول موجب شده که تجارت کالای نامبرده نقش اساسی را در اقتصاد کشورها ایفا کند و بنوبه خود منبع در آمد و عایدی زیادی برایشان باشد خوشبختانه در ایران هم با این امر کم و بیش توجه شایانی شده است و موسسات گوناگون علمی چون بخش تکنولوژی پوست و چرم دپارتمان و امپراتوری دانشکده دامپزشکی و موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران و سایر موسسات دولتی و ملی با قدرتی بی شائبه نهایت دقت را در بهبود وضع چرم می نمایند .
روی این اصل هر ساله علاوه بر تامین احتیاجات داخلی کشور مقداری پوست نیز بخارج صادر می گردد و طبق آماری که در دست است میزان صادرات پوست روزبروز افزایش میابد . چنانچه در سال گذشته صادرات پوست گوسفند و بز در حدود 9 میلیون جلد بوده است در حالی که در سال 1332 مقدار به 4 میلیون می رسیده است .
ضمنا صدور پوست قره گل سالیانه 500 الی 600 هزار جلد است که در آمار مزبور منظور نشده است .
ساختمان پوست
تعریف :
پوست عضویست مقاوم و قابل کشش که سطح خارجی بدن بسیاری از جانوران را پوشانده و حتی بداخل حفرات طبیعی بدن از قبیل دهان ˛ بینی ˛ گوش نیز وارد شده و قسمتی از این حفرات را فرش می کند . بعلاوه بدن را از صدمات خارجی و دخول میکروبها محفوظ میدارد . در تنظیم حرارت و متابولیسم بدن شرکت می نماید . ( بوسیله ترشحات و تنفس ) تحریکات خارجی را دریافت کرده و به سبب شامل بودن انتهای اعصاب حسی عضو لامسه بشمار می رود . و ارتباط بدن را با محیط اطراف خود برقرار می سازد . ضمنا نسبت بنوع موجودات ضخیم و یا نازک می باشد .
ساختمان بافت شناسی پوست
- از نظر بافت شناسی پوست شامل 3 طبقه می باشد که از سطح به عمق عبارتند از :
1- اپیدرم Epiderm بشره یا رو پوست
از سلولهای پوششی مطبق که دارای شکلهای مختلف هستند تشکیل شده و ضخامت آن در تمام نقاط مختلف بده یکسان نمی باشد . بعلاوه حیواناتی که بدنشان از پشم پوشیده شده است اغلب دارای روی پوست نازک تر می باشند در صورتیکه در سایر حیوانات رو پوست ضخامت بیشتری دارد .
این طبقه فاقد عروق خونی است و تغذیه سلولهای اپیدرم از مویرگهای لا پوست به طریقه نشر مایع نسجی که در فاصله بین سلولهای مالپیگی عبور می نمایند انجام می شود اعصاب آن بیشتر رشته های حسی است که بصورت تارهای نازکی در اطراف سلولهای رو پوستی پراکنده می باشند اپیدرم سوراخ های متعددی را نشان می دهد که سیر موها و ترشحات غده های عرق چربی را مشخص می نمایند .
رنگ پوست بستگی تام به رنگ اپیدرم دارد و رنگدانه های بیشتر در ردیف تحتنای طبقه سلولهای زایگرد دیده می شود از نظر تشکیلات سلولی اپیدرم از عمق به سطح از 4 طبقه بشرح زیر تشکیل یافته :
الف – طبقه زایگرد یا خار دار
ب – طبقه دانه دار
پ – طبقه شفاف
ت – طبقه شاخی
2- Mesoderm مزودرم – لا پوست – از بافت همبند نیمه سخت تشکیل یافته و مهمترین قسمت پوست را تشکیل می دهد و سبب استحکام و تغذیه و تنفس رو پوست می شود تقریبا در بسیاری از موجودات ضخامت آن بر حسب نوع حیوان ˛ سن و نقاط مختلفه بدن متفاوت می باشد این طبقه از قسمت های مختلف تشکیل یافته :
الف – طبقه پایینتر که بلافاصله در زیر و پوست قرار دارد و دارای چین خوردگی ها و برجستگیهائی بنام پروزیاپاپیل است که بداخل رو پوست پیش می رود و از رشته های شمبند نازک و رشته های الاستیک تشکیل یافته و محتوی عناصر سلولی فراوانی از قبیل فیبروسیپلکوسیت – هیتیوسیت و سلولهای رنگدانه های ملانین ساز می باشد همین الیاف است که خاصیت کشش و نرمش مخصوصی را به پوست می دهد بعلاوه طبقه مزبور حاوی مویرگها و رشته های عصبی فراوانی است .
ب – طبقه رتیکولر ˛ حدود آن با طبقه پاپیلر مشخص نیست و دارای نوارهای کلاژن ( چسب کن ) نسبتا ضخیم و متراکم و رشته های الاستیک می باشد . که در جهات مختلف امتداد دارند رشته های الاستیک فراوان در بین رشته های کلاژن وجود دارند که باستحکام بافت کمک می نمایند در این طبقه غدد چربی و مو و عرق به مقدار فراوان یافت می شوند تعداد سلولها در این قسمت پاپیلر کمتر است این طبقه با مقاومت ترین قسمت های پوست است و پس از اعمال دباغی اساس و شالوده چرم را بنا می کند .
3- زیر پوست ˛ هیپودرم
در زیر پوست قرار گرفته و مرز بین انها بخوبی واضح نیست رشته های کلاژن و الاستیک از لا پوست وارد زیر پوست می شوند . و در زیر پوست می شوند و در زیر پوست غدد عرق – عروق خونی و لنفاوی و اعصاب فراوانی یافت می شوند در این قسمت عمل دباغی بسختی انجام می شود لذا بدین وسیله ماشینهای مخصوص این قسمت را از بقیه پوست جدا می سازند . زیرا جدا نکردن این قسمت سبب می شود که مواد شیمکیائی در مراحل مختلف دباغی باشکال در روی پوست تاثیر کند .
ضمائم پوست
پوست دارای ضمائمی است که از او جدا شده و دارای غدد چربی عرق مو می باشد .
الف – غدد چربی – بمقدار 0 الی 2 میلیمتر در طبقه لا پوست قرار دارند این غدد از جنس غدد آسینوز ساده می باشند در سگ و اسب این غدد بشکل لوله آلوئولی و منشعب است آلوئولهای غددی بیکدیگر چسبیده و مجموعا جسمی خوسه ای شکل را تشکیل می دهند . هر یک از آلوئولهای را پرده شفافی ار بافت همبند می پوشاند و در روی آن چندین ردیف سلول ترشحی قرار دارند ترشحات غدد چربی از مجاری خود که در کنار مو جای دارد در ناحیه گردن مو باز شده و در سطح رو پوست نمایان می گردد و سبب چرب کردن پوست می گردد .
ب – غدد عرق – از نوع غدد لوله ای می باشند که قسمت ترشحی آنها لوله ای شکل و جسم کلافه ای شکل را تشکیل می دهد بهمین جهت آنرا گلومرول می نامند .
ت – مو – باستثنا کف دست و پا و یا تمام سطح بدن از مو پوشیده شده است در حیوانات بیشتر به صورت پشم و در نژاد های مختلف کم و بیش برنگهای مختلف دیده می شود قسمتی از مو که پنهان است و در داخل پوست در حفره ای بنام Pholliculer pilex جای دارد ریشه و قسمت دیگر که در خارج جلوه گر است ساقه مو نامیده می شود سلولهای رو پوست بصورت غلافی مو را تا انتهای ریشه در بر میگیرد .
مشخصات پوست خام از نظر دباغی
پوستی که از بدن حیوان جدا می شود تا قبل از دباغی خواه تازه و یا خشک باشد بنام پوست خام نامیده می شود سطح خارجی و مو دار پوست بنام Coto flour موسوم است زمانی که پوست را روی زمین صافی پهن می نمائیم حالتی شبیه به مستطیل با دیوارهای کج و معوج را بخود می گیرد شکل مزبور از اتصال نقاط زیر بغل به کشاله ران حاصل می شود هر اندازه وسعت مستطیل مزبور بیشتر و پوست سالمتر باشد از نظر رقم بندی و صادرات مربوطه مرغوبتر خواهد بود . قسمت های مختلف پوست نامگذاری شده است . نامگذاری مزبور جهت تشخیص پوستهای مختلف بخصوص نوع گاو و قابل اهمیت و ارزش است ناحیه بسیار ضخیم و سخت پوست را Croupon نامند که مهمترین قسمت های پوست محسوب و شامل پشت از ناحیه کلیتین تا لگن خاصره است ناحیه خلفی آنرا Culee نامند که از نظر ارزش در مرحله دوم قرار دارد و سایر قسمت ها از جهت ارزش به ترتیب عبارتند از : Collet که منظور پوست ناحیه کتف و جد گاو می باشد . و قسمت جلوئی آن بنام tete معروف است به کلیه نواحی مربوطه Dosset گویند پست ترین پوست از نظر ضخامت و استحکام و تجانس نواحی شکم و پهلو ها و پاها می باشد .
متخصصین و پوست شناسان می توانند از روی علائمی که در پوست موجود است جنس و سن حیوان و اینکه آیا کاری یا شیری بوده و در شهر زندگی می کرده یا در ییلاق بعلاوه یا در فقر غذایی میزیسته و بالعکس و اینکه مبتلا بچه نوع بیماری انگلی خارجی بوده حدس بزنند و کلیه وضع گذشته حیوان را معین نمایند .
برای مثال پوست ناحیه گردن و جدوگاه در گاو کاری بعلت اصتحکات و کشش آلات و ادوات کشاورزی و غیره می باشد و باصطلاح بیضه داراسیت حیواناتیکه در اصطبل میزیسته اند بعلت مصرف زیاد چغندر و سیب زمینی پوستشان پس از دباغی سبک و سست است و حال آنکه پوست حیوانات کوهستانی که در مراتع چرا میکرده اند سنگین و محکم است یا حیواناتیکه در فقر غذایی بوده اند مواد چربی زیر جلدی آنها تحلیل رفته و پوستشان سست و نرم و سبک خواهد بود . ضمنا باید توجه داشت که حالت کشش و نرمی مخصوص پوست دلیل مرغوبیت آن است لذا گوسفندانی که در مناطقی کوهستانی زندگی می کنندو خوب تغذیه می نمایند پوستشان با چنین تزئینی به بازار عرضه می شود تجربه نشان داده است که قدرت ارتجاعی و یک نواختی پوست حیوانات ماده بیش از حیوانات نر می باشد و روی همین اصل جلد میش که یک شکم زائیده باشد حد اکثر خاصیت مزبور را داراست .
انواع حیواناتی که از پوستشان برای تهیه چرم استفاده می شود
پوست ها از نظر فنی و موارد استعمال شان به دو دسته تقسیم می شوند :
الف : پوست های قیمتی. این پوست ها جزو لوازم تجملی محسوب می گردند و از حیوانات وحشی از قبیل خرگوش ˛ روباه ˛ خز و سنجاب ˛ ثمور قاقم ˛ ببرو پلنگ وحیوانات اهلی مانند تیره قره کل بدست می آید.
ب : پوست های سنگین . پوست های مز بور پس از کشتار حیوان به شکل تازه و یا خشک به دباغخانه و کارخانه جات ˛ چرمسازی حمل می شوند و پس از یک سری اعمال به اشکال مختلفه در آمده و جهت استفاده در دسترس عموم قرار می گیرند حیواناتیکه از آنها بدین منظور استفاده می شود عبارتنداز:
1 ـ گاو . از پوست گاوان اخته یا گاوانیکه در چرا گاه ها پروش یافته اند و وضع خوراک آنها به طوری است که پوست زیاده از حد ضخیم نمی شود و در ضمن یکنواخت می باشد جهت تهیه رویه کفش استفاده می شود در صورتی که پوست حیوانات کوهستانی به به علت ضخامت شان تنها در ساخت زیره کفش مصرف می شوند .
2 ـ گوسفند . جهت تهیه میش و آستری لوازمات آرایشی زنانه مصرف می شوند .
3 ـ بز . پوست بز از پوست گوسفتد و میش محکم تر و ضخیم تر است بدین لحاظ اکثر سازندگان پوست بز را بر گوسفند ترجیح می دهند و در صنعت چرمسازی بیشتر جهت تهیه شور و جیرود دسکشو اقسام لباس چرمی زنانه به کار می رود .
4 ـ گاو میش . پوست حیوان مزبور بعلت ضخامت زیاد آن بیشتر برای تهیه زیره و چرم های سراجی مصرف می شود .
5 ـ فرد سمی ها . پوست اسب مهمتر از پوست الاغ و قاطر است و بیشتر در کشورهائی از آنها استفاده می کنند که گوشتشان را می خورند مقدار محصول این پوست ها در دنیا نسبت به پوست گاو و گوسفند بسیار کم و نا چیز است . در فرانسه دیده می شود که گاهی از پوست ها مانتوهای بسیار قشنگ برای خانمها تهیه می کنند .